YENİLER >

Geriatri - Veteriner Hekim Büşra Aytaçoğlu

Kediler şimdilerde 20 yıl öncesine göre evde bakım, dengeli beslenme ve gelişmiş veteriner tıp hizmetleri ile daha uzun ve sağlıklı yaşamaktadırlar.

Kedileri yaşlarına göre sınıflandırıp ayrı kategorilere koymak gerekirse 1-7 yaş arası kediler erişkin, 7-10 yaş arası kediler senior , 10-14 yaş arası kediler yaşlı, 15 yaş sonrası kediler geriatrik kediler olarak sınıflandırılabilirler.

Artan yaşla birlikte kedilerin fizyolojisi, davranışları ve bazı hastalıklara karsı savunma mekanizması da büyük oranda değişir. Bu değişiklikleri fizyolojik yönden inceleyecek olursak gıdaları koklama ve tatma yetisinde düşme, yağ ve protein sindirme özelliğinin azalması, bağışıklığın düşmesi, cilt esnekliğinin , işitmenin ve stres toleransının azalması şeklinde durumu özetleyebiliriz.

Yaşlanmayı davranışsal olarak ele aldığımızda ise kedilerin önceden sorunsuz olarak halledebilecekleri günlük aktivitelerinde düşme, ağırlaşma ve isteksizlik göze çarpar. Yaşlanan kediler bu yaş aralığında sahiplerine daha bağımlı olarak yaşamlarını sürdürürken daha çok uyuyup daha az günlük aktivitede bulunurlar. Yemeklerini ya çok iştahsızmış gibi ya da çok aceleleri varmış gibi yerler. Oyun oynamak istemezler, seslerini daha az duyar hale geliriz. Tabii bu davranışsal bozuklukları hastalıkla da ilişkilendirmek yaşı itibari ile akılda bulundurulmalıdır.

Kediler sahiplendikleri bölgeleri terketmeyi pek sevmezler ve genellikle veteriner hekim kontrolleri her zaman oldukça stresli geçer. Geriatrik kedilerde de bu durum aynen geçerlidir. Evde yapabileceğiniz ufak kontroller ile kedinizde mevcut ya da oluşmaya başlamış hastalıkları tespit etmeniz mümkündür. Aşağıda sayılan durumlardan herhangi birini gözlemlemiş iseniz mutlaka hekime başvurmalısınız.Dikkat edilmesi gereken noktalar şu sekilde sıralanabilir.

* İştahın birden bire çok azalması
 * Bir süredir gözlemlediğiniz kilo kaybı
* Normal rutinden daha fazla su kabına yönelmek ya da bir seferde çok fazla su içmek 
* Topallık ya da bir yere atlarken güçlük çekme
* Vücudun herhangi bir yerinde elinize gelen şişlik, çökme ya da gözlemlediğiniz bir morluk
 * Dengeyi sağlayamama 
* İdrarını ya da dışkısını tutamama ya da kumundan bağımsız yerlere dışkılamaidrar yapma
* Saldırganlık, aşırı stres durumu, aşırı miyavlama

Aynı insanlarda olduğu gibi yaşlandıkça geriatrik dostunuzun da koku ve tat alma duyuları azaldığından buna paralel olarak iştahında da azalma görmeniz normal düşünülür. Fakat gün içerisindeki basit aktiviteleri gerçekleştirmek için gerekli olan enerjiyi de alması gerekir. Onu yemeğe yönlendirmek konusun da da size de iş düşmektedir. Bunun için kullanabileceğiniz bazı yöntemler şu şekilde sıralanabilir;

Küçük ve sık öğünler kullanabilirsiniz. Günde azar azar konulacak 4 ila 6 öğün acıkmasını sağlayarak sık sık yemeğe yönelmesini sağlayabilirsiniz. Sık sık küçük öğünler vereceğiniz mama kabını da çok iyi seçmeniz gerek. Kediniz belki köşeli belki derin belki de fazla derin olmayan yuvarlak bir kabı daha çok sevecektir.

Vereceğiniz küçük öğünlerde mutlaka ve mutlaka dostunuzun kolay yiyeceği bir mama olmalıdır. Mesela, mama taneleri büyük ise taneleri biraz daha küçük, yaşına uygun profesyonel mamalar ile ona yardımcı olabilirsiniz.

Mamanın görünüşü, çeşidi kadar aslında sıcaklığı da dostunuz için önemlidir. Oda sıcaklığında ya da vücut sıcaklığına yakın sıcaklıkta verilen besinlerin kokusu ve tadı daha iyi algılanır.

Dostunuza yaş mama veriyorsanız 1 saat sonunda yenmeyen yaş mamayı kaldırmanızda fayda var. Yenmeyen yaş mamaların durdukça kokuları değişeceğinden kediniz mamaya yaklaşmak istemeyebilir.

Siz değerli kedi sahipleri, geriatrik dostlarımızı rahat ettirmek için sıkça “Oğlum / kızım için evde nasıl bir düzen sağlamalıyız? “ şeklinde sorular yöneltiyor ve bu konuda yeterli olmadığınızı düşünebilirsiniz. Kediniz evin yerleşik düzenine alıştığından dolayı evinizde yeniliklere gitmek pek de gerekli değildir. Fakat bazı alanlar vardır ki müdahale edilmesi gerekir.

Müdahale edilmesi gerekenlerden en önemlileri yer döşemeleri ve halılardır. Kediniz eskisi kadar atletik ve hareketli olmadığından kaygan zeminde hem ayakta durma ve yürüme zorluğu çekecek hem de kaydığı zamanlarda hemen toparlanamayacak ve bu da ters ve ani düşmelere yol açarak istemeden de olsa ortopedik problemlere neden olacaktır. Aynı durum uzun püsküllü halılar için de geçerlidir. Kedinizin tırnakları uzun ya da kısa olsun halılarınızın püskülleri uzun olduğu müddetçe takılma riski artacak ve yine ortopedik problemlere neden olacaktır.

Kediniz geriatrik yaşlarında ev konforu kadar yatak konforuna da düşkün olacaktır, sürekli dinlenme yeri olarak kendine evin bir köşesini ya da koltuklarınızın bir kısmını seçecektir. Bu alanlara koyacağınız sevdiği yumuşak yastıklar ve yumuşak bir battaniye bu alan- da rahatını da arttıracak dinlenirken keyif alacaktır.

Kediniz her ne kadar yaşlanmış olsa da günlük aktivitelerine oyunu mutlaka eklemek isteyecektir. Fakat oyuna ayırdıkları zaman eskisi kadar olmayacak, genelde uykuya yöneleceklerdir. Gün içerisinde oyuna ayırdığı bu kısıtlı zamanı en iyi şekilde değerlendirmek için uzun zaman boyunca en sevdiği oyuncağını muhafaza etmek en ideal yöntem olacaktır. Genellikle sarılıp tepikleyebildiği oyuncakları daha çekici bulacaklardır. Evde rahatça edinebileceğiniz bir diğer oyuncak ise karton kutulardan ufak düzeltmeler ile elde edilebilecek küçük oyun alanlarıdır.

Kum kapları her yaştaki kediniz için önemlidir. Çoğu kedi kum kapları ile yemek ve su kaplarının aynı yerde olmasından hoşlanmaz. Fakat kognitif ya da davranışsal bozuklukları olan kedilerinizde bunların birbirlerine yakın olması kediniz için daha kullanışlı olmaktadır. Kum kabı geriatrik kediniz için üstü açık girip çıkması kolay ve alçak olmalı, kum miktarı ise kedinizin seçimine göre ayarlanmalıdır. Bazı kediler az miktarda kum severler. Bunu deneme yanılma yöntemi ile saptayabilirsiniz.

Unutmamalısınız ki kediniz sadece geriatrik yaşlarda değil, hayatının her döneminde size, ilginize , özeninize , onunla geçirdiğiniz kaliteli vakite ve sevginize ihtiyaç duyacaktır.

Kedici kalmanız dileğiyle...