YENİLER >

SORU: Temizlik Maddeleri Sigara Kadar Zararlı Olabilir mi Cevap: Evet

Sevgili Kediciler,

Geçen paylaştığım “Hijyenik Zehirler” makalemde sağlığımızı bu kadar yakından ilgilendiren hayati bir konunun bilim insanlarınca araştırılmadığını yazmıştım. Sayıları birkaçı geçmeyen bilim insanının yaptığı çalışmaların ise açıklanmadığını, açıklansa da yeteri kadar duyurulmadığını ve kamuoyu oluşturulamadığının altını çizmiştim. Bir takipçimin uyarısı ile Norveç’te yapılan çalışmanın bilgilerine ulaştım. Öncelikle Norveçli bilim insanlarından sizlerin huzurunda özür dilemek isterim. 20 yıl boyunca 6000 kişi ile çalışmak hiç kolay değil. Ancak bu değerli çalışma ile ilgili etkili bir kamuoyunun oluşturulamaması hakkındaki görüşlerim hala geçerliliğini koruyor. Komplo teorisi de denebilir ama global deterjan sektörünün insanların sağlığından çok daha fazla kar elde etmeyi hedeflediğini bilmek için kahin olmaya gerek yok.

Neyse biz asıl konumuza dönelim. Konumuz, Norveç’te yapılan ve tam 20 yıl süren büyük bir araştırma. Araştırma sonucunda çok çarpıcı bir gerçek ortaya konuluyor. Evini düzenli olarak deterjan ve spreylerle temizleyen kadınların akciğerleri, günde 20 sigara içenlerle aynı hızda yıpranıyor.

Bilim insanları 6000’den fazla kişiyi yıllar boyunca takip etti. Temizlik yapanların her nefeste spreylerden çıkan kimyasalı içine çektiği görüldü. Bu kimyasallar bronşları tahriş ediyor, akciğerlerde sessiz ama sürekli bir yangın başlatıyor. Sonuçta yıllar içinde nefes kapasitesi sigara içenlerle aynı oranda düşüyor.

Yani sağlık için yaptığımız temizlik, aslında sağlığımızı zehirliyor. Astım, bronşit, KOAH ve kanser gibi hastalıkların arkasında yalnızca sigara değil, temizlik ürünleri başka bir deyişle hijyenik zehirler var.

Ben bu duruma “Hijyenik Zehirler” başlıklı makalemde de dikkat çekmiştim. Temizlik adına kullanılan birçok ürün, başta çamaşır suyu, farkında olmadan bize ve aynı evi paylaştığımız herkese zarar veriyor.

Peki Çözüm Ne?

Son makalemden sonra en çok karşılaştığım sorunun cevabını kısaca vermek istiyorum.

Öncelikle çamaşır suyu, tuz ruhu, ağır deterjanlar ve spreylerden uzak durmak gerekiyor.

Artık biliyoruz ki tüm bunlar akciğerler için sigaradan farksız.

Yerine hem evde hazırlanabilecek basit doğal ürünler hem de marketlerde bulunan güvenilir alternatifler var. Sirke, karbonat, limon suyu ve doğal sabun en bilinen ve en etkili çözümler. Sirke, düşük pH’sı sayesinde bakterilerin ve mantarların üremesini engeller (Entani ve ark., 1998). Karbonat, yüzeylerdeki asidik ortamı nötralize ederek mikropların tutunmasını zorlaştırır, ayrıca koku giderici özelliği vardır (McDonnell & Russell, 1999). Limon suyu, sitrik asit içeriğiyle doğal bir dezenfektan gibi davranır, özellikle küf ve maya üzerinde etkilidir (Albrich & Hurst, 1982).

Doğal sabunlar ise yüzey gerilimini düşürerek mikropların yüzeyden uzaklaştırılmasını sağlar (Larson, 1988). Yani sadece zararsız değil, aynı zamanda mikrop yükünü de azaltan çözümlerden bahsediyoruz.

Ama herkes bu malzemelerle uğraşmak istemeyebilir. İşte bu noktada piyasada satılan, biraz daha pahalı ama gerçekten katkısız ve “ekolojik sertifikalı” ürünler devreye giriyor. Son yıllarda piyasada bitkisel bazlı, biyolojik olarak parçalanabilen ve üzerinde “fosfat, klor, fenol, parfüm içermez” ibaresi olan deterjanlar da bulunuyor. Bu ürünler parfüm, boya ve koruyucu içermediği için diğerlerine kıyasla çok daha güvenli. Sağlık için biraz daha fazla ödemek, uzun vadede bizim ve sevdiklerimiz için en akıllıca yatırım olduğunu düşünüyorum.

Son olarak, hangi ürünü kullanırsak kullanalım temizlik sırasında ortam mutlaka havalandırılmalı. Kapalı alanda kimyasalı da doğalı da solumak akciğerlere zarar verir.

Unutmayın, temiz bir ev önemli ama temiz bir nefes ve sağlıklı bir hayat çok daha önemli..

Sevgi ve saygılarımla

Dr. Tarkan Özçetin

Veteriner Hekim

29/09/2025