YENİLER >

Kedi Zekası - Alp Akoğlu

Eğer zekayı “bilgi alma, hatırlama ve sorunlara çözüm bulma” şeklinde tanımlarsak, kedilerin tüm evcil hayvanlar arasında en zekisi olduğunu söyleyebiliriz. Yetişkin bir kediyi daha önce hiç bulunmadığı bir odaya koyun ve izleyin. Aslında tüm kediciler bir kedinin bu durumda nasıl davranacağını tahmin edebilir. Kedi önce etrafını büyük bir dikkatle inceler. Ardından odanın her noktasını tek tek keşfeder. Ne şekilde tanımlanırsa tanımlansın, kedinin bu ‘merakı’ onu öldürmek yerine genelde onun hayatını kurtarır. Kedilerin dokuz canlı olduğu inancı da büyük olasılıkla bundan kaynaklanıyor olabilir.

Kedilerin bu araştırmacı özellikleri bir yana, çalışmalar gösteriyor ki elde ettikleri bilgiyi kavramakta ve hatırlamakta da başka evlik hayvanlara göre çok ustalar. Bu konuda kedi ve köpeklerin karşılaştırıldığı bir araştırma yapılmış. Michigan Üniversitesi ve Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’nden iki araştırmacı, kedi ve köpeklerin bellekleri üzerine bir deney yapmış. Her birinin önüne çok sayıda kapalı kutu arasından içinde yiyecek olanı bulmaları beklenmiş. İçinde yiyecek olan kutunun üzerinde bir ışık yanıyormuş. Bu eğitimin ardından aradan ne kadar zaman geçtikten sonra bunu hatırlayabildiklerini bulmak için çok sayıda deneme yapılmış. Köpekler, yiyeceğin üzerinde lamba bulunan kutuda olduğunu en fazla beş dakika sonrasında hatırlayabilmiş. Buna karşın kediler, aradan 16 saat geçse bile yiyeceğin bu kutuda olduğunu hatırlamış. Bu derece güçlü bir bellek ancak bazı zeki primatlarda bulunabiliyor.

Kedinin zekası, elde ettiği bilgiyi sorunları çözmede kullanma yeteneğiyle öne çıkıyor. Bilim insanları, kedilerin öğrenme konusundaki zekalarının primatlarınkiyle benzer olduğuna dikkat çekiyor. Örneğin sürüklenerek hareket ettirilebilen kutuları itmeyi öğrenen bir kedi, kutuyu belli bir yere sürükleyip onu merdiven olarak kullanarak yüksek yerde duran bir yiyeceğe ulaşabilir.

Kediler gözlemle, taklitle, deneme ve yanılmayla insanlardan bir şeyler öğrenebiliyorlar. Kediciler bu konuda birçok örnek verebileceklerdir. Kapı koluna bastırarak kapı açmayı, kapı zilini çalmayı, dolapları açmayı, ışıkları söndürmeyi ve tuvaleti kullanmayı sahiplerinden görerek öğrenen kediler var. Kediler üzerinde çalışan araştırmacılar ve bazı çocuk gelişimcileri, yetişkin bir kedinin zekasının 2-3 yaşındaki bir çocuğunkine eşdeğer olduğunu öne sürüyorlar. Hatta bir gerçek var ki, bu yaşlardaki çocukları kandırarak idare etmek oldukça kolay olabiliyorken, bir kedide bunu yapabilmek pek mümkün değildir. Genelde idare eden ya da kandıran kedini kendisi olur.

Araştırmacılar, kedilerin evcil hayvanlar arasında en zekileri olduğunu öne sürerken, ondan öğrenme konusunda çok da fazla bir şey beklemememiz gerektiğini de belirtiyor. Kedilerin zekası genelde bizimkinden farklı işler. Bu nedenle onları bir çocuğu eğitir gibi eğitmek pek mümkün değildir. Onlardan birer insan gibi davranmalarını beklemek haksızlık olur. Örneğin kediler geçmişi göz önünde bulundurup geleceğe yönelik plan yapamazlar. Bu nedenle kediyi birkaç dakika önce yaptığı yaramazlık için cezalandırmanın bir yararı olmaz. Çünkü keder genellikle yaptığı şeyle ceza arasında bir ilişki kuramaz. Böyle bir durumda ona vereceğiniz ceza onu boşuna strese sokmaktan başka bir işe yaramaz.

21/01/2021