YENİLER >

Kedici Dergisi ‘Pisi Pisikoloji’ Yazarı Veteriner Hekim Gökhan Durukan Röportajı- Işın Selin

Vet. Terapist Gökhan Durukan : ’’Birlikte yaşadığı insanlardan birini trafik kazasında kaybetmiş bir kedinin çok yoğun bir travma yaşayarak, travma sonrası stres bozukluğu ve ayrılık kaygı bozukluğu yaşaması beni derinden etkiledi.’’

Tedavi edilmeyecek davranış bozukluğu yoktur diyen Durukan, hayvanların davranışları hakkında tüm bilinmeyenleri, röportajımızda anlattı.

- Sizi biraz tanımak isteriz, Vet Terapist Gökhan Durukan kimdir?

Merhabalar, Gökhan Durukan ben, İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi mezunuyum, fakültedeyken Türkiye’nin ilk ve tek üniversite Hayvan Psikolojisi ve Davranışları Kulübü’nün kurucu başkanlığını sağolsun o zamanki sınıf arkadaşlarımla üstlenerek Köpek Psikoloji ve Eğitimi Kulübünü kurarak hayvan davranışlarını akademik olarak veteriner fakültesinde çalışmaya başladık. Fakülte eğitimimi tamamladıktan sonra mesleğimi klinisyen olarak özel kliniklerde icra ederken, aynı zamanda İÜ Psikoloji Bölümü’nde lisansüstü derslere misafir öğrenci olarak katılmaya başladım ve sonrasında da lisansüstü eğitimimi İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde ve Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Fizyoloji Bölümü’nde multidisipliner olarak insan-hayvan etkileşimi ve davranış bozuklukları üzerine tamamladım. Mesleğime klinisyen olarak kedi-köpeklerde davranış bozuklukları ve psikiyatri konusunda hayvanlara hizmet vererek devam ediyorum.

- Hayvanlarla aranız her zaman iyi miydi? Veteriner hekim olmaya nasıl karar verdiniz?

Hayvanları tabi ki hep sevdim, mesleki olarak hayvanlarla çalışmak onları anlamak ve sağlıklarının devamlılığını sağlamak beni mutlu edeceğini düşündüğüm için veteriner hekimliğini seçtim, mesleğimden çok mutluyum, tekrar meslek seçecek olsam yine bu mesleği hiç düşünmeden seçerim, hayvanlarla aram iyidir, genel olarak onları huzursuz edecek ve strese sokacak yaklaşımlardan hayat boyu kaçardım, zaten çocukluk dönemimde de bu şekilde yaşam ve düşünsel alanına saygı duyulan ve diğer canlılara saygı duyulmasını öğretilen bir ailede büyüdüm, onlara da teşekkür ediyorum.

- Birçok hayvanın psikolojik ve davranış bozuklukları hakkında tedavi uygulamaktasınız. Bir hayvanda gördüğünüz en ilginç davranış bozukluğu vakası neydi?

Aslında zihinle çalışmaya başladığımızda her sorun çok beklenilen ve şaşırılmayan bir durum olarak algılanmaya başlanıyor, çünkü beyin çok mükemmel bir organ ve beyin aracılığıyla davranışlar şekilleniyor, beyin hem çok karmaşık hem de basit bir yapı, psikiyatri ile ilgilenmeye başladığınızda asıl şaşırtan davranışlardan ziyade hayvanların bu kadar tacize, psikolojik ve fiziksel şiddete karşı hep mücadele etmesi oluyor, çoğu hayvan davranış sorunlarında bu mücadelenin bir sonucu olarak bir strateji belirliyor çoğu da aslında beklenilen durumlar..

İlginç değil ama birlikte yaşadığı insanlardan birini trafik kazasında kaybetmiş bir kedinin çok yoğun bir travma yaşayarak, travma sonrası stres bozukluğu ve ayrılık kaygı bozukluğu yaşaması beni derinden etkiledi.

- Gelen hayvanlara tanı koymak için uyguladığınız test yöntemleri var mı?

Evet davranış muayenesi amacıyla kedilerin zihinsel ve psikolojik/duygusal durumlarını değerlendirdiğim özel sorular var, tabi sadece testlere bağlı kalmak çok doğru değil, çünkü bu konuda ders veren bir hocam şunu söylemişti, testler neyi ölçer, test sadece ölçmek istediği şeyi ölçer, değerlidir ama hekimin esnek soruları, hasta sahibini konuşturması, her şeyi anlattırabilmesi ve bireysel duruma göre yöneltilmesi gereken ucu açık sorular her zaman tanı için çok daha değerlidir. Çünkü davranış muayenesi kalıptan ziyade araştırılması gereken rasyonel verilerle değerlendirilmesi gereken bir süreç, o nedenle gözden bir şey kaçtığında sağlık geri gelmeyebilir.

- Kedilerde mi yoksa köpeklerde mi davranış bozukluğu vakası daha çok görülüyor ve en çok hangi şikayetlerle size başvuruyorlar?

Kedi hastalarımız köpeklere göre daha fazla ama bu kedilerde davranış bozukluğu daha fazla demek için yeterli değil, çünkü son dönemlerde ülkemizde de kedi bakımı ciddi bir artış gösterdi. Ben kedilerin psikolojik durumlarının insan etkileşiminden daha az etkilendiğini düşünüyorum o nedenle edinsel davranış bozukluklarından köpeklerin daha çok sorun yaşadığını biliyorum ama kedilerde de sorun yaşandığından şiddeti çok daha fazla olduğunu söyleyebilirim.

- Davranış bozukluğu olan hayvanlara, kedicilerin yaklaşımları nasıl olmalı?

Çok güzel bir soru, davranış bozukluğu olsun olmasın, hayvanlara vurmamak, kızıp, bağırmamak, onları baskılamamak gerekir. Hayvanların streslerini azaltması için çevre zenginleştirme amacıyla, kedi ağaçları-evleri kullanılmalı, kediler için beslenme ve zihin oyuncakları kullanılmalı, günlük yemekleri serbest bir şekilde kalorisi belirlenerek 7/24 ulaşılabilir olmalı, taze su hep bulunmalı, tuvalet alanı sessiz sakin bir lokasyonda olmalı ve temiz tutulmalı, ev ortamında rahatlatıcı feromonlar ve klasik müzik kullanılmalı, kedileri elimizle-kolumuzla ısırtmak ve atlatmak ilerde ciddi sorunlara yol açacağı için bundan kaçılmalı, hatalı davranış yaptığı düşünülen hayvanlara, doğru davranışlar teşvik edilmeli ve doğru davranışlar gıda ödülü ile pekiştirilmesi ciddi anlamda streslerinin azalmasına destek olacaktır.

- Kedici okurlarına ve tüm hayvan severlere bir mesajınız var mı?

Kediyle birlikte yaşamak bence değerli bir durum, bu nedenle kedilerini severek onları mutlu etmeye özen göstersinler, kulaktan dolma, kedileri üzecek davranışlardan kaçınsınlar, sorun yaşadıklarında sadece veteriner hekimlerden destek alırlarsa kedileriyle mutlu ve mesut bir şekilde yaşayabilirler ve unutmasınlar ki her davranış bozukluğu iyileştirilebilir, davranış bozukluğu yaşayanlar umutsuzluğa kapılmasılar. Tüm kedici okurlarına ve hayvan severlere sağlıklı ve stressiz günler diliyorum. Sevgilerle.