YENİLER >

Scottish Fold “Acı Yüklü Yaşam” - Emek Ekşi

Scottish Fold ırkı kediler, kıvrık kulakları ve uysal görünümleriyle insanların kalbini çalar. Fakat acaba bu uysallık karakterlerinden mi gelmektedir yoksa ortada ters giden bir şeyler mi vardır? Ne yazık ki hiçbir kedi, hasta olmadığı takdirde zıplamaktan ve hareket etmekten vazgeçmek istemez. Sakin görünümlerinin ardında aslında düşünebileceğimizden çok daha acılı bir yaşam uzanır..

Kulaklarının kıvrık olmasına bir gen mutasyonu sebep olur fakat sadece kulaktaki kıkırdakları etkilemez; aynı zamanda ne yazık ki tüm vücutta, kıkırdakların tümünde anormal gelişime sebebiyet verir. Otozomal dominant gen mutasyonu, homozigot veya heterozigot taşınıma bağlı olmaksızın hastalığı meydana getirir. Scottish Fold’ların kendi ırkları dışında çiftleştirilmiş olmaları hastalığın aktarımını etkilemez ve bozuk gen yavrulara aktarılır.

Yani bu demek oluyor ki, kulağı kıvrık olan Scottish Fold kedilerimizin tümü bu hastalığı taşıyor ve bunu yaşıyorlar. Scottish Fold ırkı ilk kez 1960’larda, kendiliğinden doğa ortamında mutasyona uğramış yerel çiftlik kedilerinin, British Shorthair’ler ile çiftleşmesiyle İskoçya’da ortaya çıkmıştır. Osteochondrodisplazi hastalığı, kulağı kıvrık olan bütün kedilerde gelişmektedir.

Hareketsizlik, büyük bir yanlış anlaşılmayla bir huy olarak görüldüğünden, ne kadar acı içerisinde olduklarını fark etmek güçleşir. Farkındalığımız arttırmamız bu acıları anlamamızı ve veteriner hekimimizden en erken zamanda destek almamızı sağlayacaktır.

Hastalığı Tanıyalım

Gen mutasyonu, vücudun genelinde kıkırdak gelişimini olumsuz yönde etkiliyor. Bunun sonucunda kemik yapısının bozulduğunu ve ciddi bir artritin şekillendiğini izliyoruz hastalık süresince. Scottish Fold cinsi kedilerin yavru dönemlerinden itibaren olan harekete karşı kayıtsızlığı, daha ilerleyen yaşlarında normal bir davranış biçimi olarak addedildiğinden, hastalığın ne kadar şiddetlendiğinin gözden kaçırılmasına yol açıyor.

Homozigot kalıtımlı kedilerin en bariz görünümleri; bükülmeyen, kısa ve kalın bir kuyruktur. Heterozigot kedilerde ise bu gelişmelerden bazıları hastalığın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilir. Hastalığın belirtileri 7 haftalık bir yavruda şekillenmeye başlayabilir ve bu ilerleme hayat süresi boyunca devam eder. Ve homozigot kalıtımlı bir kedide henüz yürümeye başlamadan eklem lezyonları şekillenmeye başlayabilir. Kedilerin boylarının normalden kısa olmasına yol açar. Kuyruk omurları birbiriyle kaynaşmıştır ve bu sebeple kuyruk bükülebilme yeteneğini kaybeder. Kıkırdak yapının tam olarak gelişememesinden dolayı kemik üremeleri ve deforme eklem bölgeleri radyografide görülebilir. Böylece hastalığın tanısı konulur. Bu kemik üremeleri ilerlemeye devam ettikçe ankilosis denilen eklemlerin birleşmesi meydana gelir ve kedimiz eklemlerini hareket ettiremez. Bu kedilerin kollarını, bacaklarını ilginç ve değişen pozisyonlarla uzatmaları, aslında eklemlerinde duydukları ağrıları hafifletme ve önleme çabasından başka bir şey değildir.

Tedavisi Nedir?

Ne yazık ki kalıtımla aktarılan bir gelişimsel bozukluk olduğundan hastalık tamamen ortadan kaldırılamaz. Fakat ağrı kesicilerle oluşturulan bir protokol, kedinizin acılarını hafifletilmesine yardımcı olur. Bunun dışında çevresel faktörlerin kontrolünün, uygun diyetin oluşturulmasının, egzersiz dolu bir yaşam şeklinin hastalığın kötüleşmesini yavaşlatmada etkili olduğu gözlemlenmiştir. Kemik üremelerinin bazıları cerrahi yöntemle uzaklaştırılabilmektedir fakat bu hastalıkta birden çok eklemde bu durum şekillendiğinden, cerrahi girişimler, hastalıkla mücadele etmek için pek tercih edilen bir yöntem olmamaktadır.

Scottish Fold cinsi kediler, Uluslarası Kedi Federasyonu (International Feline Federation) tarafından, üretimlerinin devam edilmesi, hastalığın getirdiği ağrı dolu yaşamdan dolayı etik dışı olarak kabul edilmiştir. Bu konuda farkındalığımızı arttırmamız hem daha fazla kedinin acı çekmesini önleyecek hem de acı içerisinde olan dostumuzun ağrılarının farkına varmamızı sağlayacaktır.

Kaynaklar
1. Malik, Richard & Allan, Graeme & Howlett, Cameron & Thompson, D & James, G & McWhirter, C & Kendall, K. (1999). Osteochondrodysplasia in Scottish Fold cats. Australian veterinary journal. 77. 85-92. 10.1111/j.1751-0813.1999.tb11672.x.
2. Didar AYDIN, Kemal ALTUNATMAZ, Dilek OLĞUN ERDİKMEN, Kürşat ÖZER, Damla DURMUŞ, Kozet AVANUS. Hereditary Osteochondrodysplasia in Scottish Fold Cats. Kafkas Univ Vet Fak Derg21 (4): 463-469, 2015.