YENİLER >

Kedilerde Böbrek Nakli: Bilimsel Mümkünlüğü, Etik Tartışması ve Vicdani Sorgular

İnternetin sınırsız bilgisi, kedi sahiplerini zaman zaman umut dolu ama bir o kadar da tartışmalı tıbbi uygulamalarla karşı karşıya getiriyor. Son zamanlarda bize en çok sorulan konulardan biri: "Kedilerde böbrek nakli gerçek mi? Yapılıyorsa nerede, nasıl ve neye mal oluyor? Ve hepsinden önemlisi: Etik mi?"

Bu yazıda bilimsel kaynaklara dayanan teknik bilgileri, dünya çapındaki uygulamaları ve etik tartışmaları herkesin anlayabileceği bir dille ele alıyoruz.

Amerika'da Kedilere Böbrek Nakli Yapılıyor mu?

Evet, yapılıyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde, başta University of Pennsylvania (Penn Vet), University of Georgia ve University of Wisconsin olmak üzere sadece üç merkezde bu işlemler uygulanabiliyor.

Bu merkezlerde kedilerde böbrek nakli yaklaşık 20 yıldır yapılmakta. Ortalama bir ameliyat 20.000-25.000 dolar arası bir maliyetle gerçekleşiyor. Bazı kediler bu işlemin ardından 5 ila 10 yıl daha yaşayabiliyor. Cerrahi teknik olarak karmaşık ama mümkün: yeni böbrek, alıcı kedinin karın içine yerleştiriliyor, damar ve idrar yolları mikrocerrahiyle bağlanıyor. Hasta böbrek yerinde kalıyor. Üstelik çoğu zaman alıcı kedi ömür boyu bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullanmak zorunda.

Peki Donör Kedi Nereden Geliyor?

En tartışmalı konu burası.

Donör kedi genellikle barınaklardan seçiliyor, sağlıklıysa ameliyata alınıyor ve bir böbreği alınıyor. Daha sonra alıcı kedinin sahibi tarafından sahiplendirilmesi şart koşuluyor. Yani bir canlı, bir başka canlının hayatını kurtarması için cerrahiye zorlanıyor.

Hayvanlar rıza veremez. Bu nedenle "donörün onamı yok" ve "fayda-başka bireyin zararı üzerinden elde ediliyor" tartışmaları ortaya çıkıyor.

Etik Açıdan Ne Diyorlar?

Royal College of Veterinary Surgeons (RCVS - İngiltere), bu uygulamayı 2010 yılından beri etik dışı buldu ve fiilen yasakladı. Amerikan Veteriner Hekimler Derneği (AVMA) ise "izin verilebilir" dese de, "donörün sağlık durumu ve sahiplendirme garantisi etik denetimden geçmeli" uyarısını yapıyor.

Hayvan hakları savunucularının görüşü ise net: "Bir kediyi başka bir kediyi kurtarmak için kullanamazsın. Bu, etik dışı bir tıbbi feda sistemidir."

Kedi Sahibi Ne Yapmalı?

Kalbimiz elbette ki her patili dostumuzun yaşamasından yana. Ancak bazen tıbbın mümkün kıldığı şeylerle, vicdanımızın kabul edebildiği şeyler ayrı olabilir.

Eğer kediniz böbrek hastasıysa:

Destekleyici tedavi (sıvı, diyet, AIM30 gibi suplementler)

Rutin takiple yaşam kalitesini arttırabilirsiniz.

Böbrek nakli ise, ancak bu yöntemlerin tükenip, maddi güç ve etik sorumluluk tamamen karşılanabiliyorsa gündeme gelmelidir.

Son Söz: Bilim Yol Açar, Vicdan Yol Seçer

Kedilerde böbrek nakli, modern veteriner tıbbın ulaştığı bir zirvedir. Ancak bilim her şeyi yapabilir hale gelse de, bu her şeyin yapılması gerektiği anlamına gelmez.

Kedici olarak biz, yaşam hakkının kutsallığı kadar, her bir canlının "kullanılmadan" yaşaması hakkına da inanıyoruz. Bu yazı, bu nedenle kırmızı çizgileri görünür kılmak ve etik bir tartışmayı başlatmak amacıyla kaleme alınmıştır.

Işıl Aykan Atmaca

Kedici Dergisi Keditörü

Kaynaklar: Penn Vet, AVMA, RCVS, HSUS, Animal Welfare Watch, Journal of Feline Medicine and Surgery (JFMS)

24/06/2025