YENİLER >

Evde Yeni Bir Kedi - Dr. Tarkan Özçetin

Çok yaygın bir problem, yeni gelen bir kedinin evde var olan kediye tanıtılmasıdır. Genellikle, kedilerden en azından biri yavru ya da genç olduğu zaman bu durumun üstesinden daha kolay gelinebilir. Tüm kediler yetişkinse ve kendi türlerine karşı iyi derecede sosyalleşmişlerse asimilasyon sağlanır. Ciddi problemler çoğunlukla kendi türlerine karşı sosyalleşmemiş bir ya da daha çok yetişkin kedi bir araya geldiği zaman çıkar. Çünkü bu kedilerin uygun deneyimleri yoktur, normal kedi iletişimini ve görgü kurallarını anlamazlar ve başka bir kedi gördüklerinde yoğun ve uygun olmayan tepkiler vermeleri muhtemeldir; korku içinde kaçıp saklanabilirler ya da diğer kediyi kişisel alanlarından uzaklaştırmak için saldırmaya yeltenebilirler.

Bununla beraber, iyi sosyalleşmiş kediler söz konusu olduğunda bile yeni bir kediyi tanıtmak kolay değildir. Bunun nedeni kedilerin yabancıları hemen kabul etmeyen, çok dar kapsamlı sosyal gruplara sahip olma eğilimleridir. Bu nedenle, sabit bir sosyal düzeni olan yerleşik bir grup kediye, yavru olsa bile, yeni bir kediyi tanıtma işi kademeli bir şekilde yapılmalıdır. Hiçbir zaman yeni bir kediyi yerleşik kedilerle aynı odaya koyup her şeyin yolunda gideceği beklenmemelidir. Birbirlerine karşı klasik koşullu korku ve kaçınma tepkileri göstererek kavga çıkarmaları muhtemeldir, bu önceden iyi geçinen kediler arasında bile çatışmayı tetikleyebilir.

Kademeli bir şekilde tanıştırma işi ses, koku, görme ve dokunma duyuları aracılığıyla aşamalı maruz bırakmayı içerir. Birçok kedi sahibi için, yeni kediyi kendi kaynaklarıyla (yemek, su, kum, oyuncaklar, dinlenme alanı vb.) özel bir odaya yerleştirmekle başlamak en kolay yoldur. Eğer kedi önceki yaşam alanından taşındığı için rahatsız olursa ya da bir karantina dönemini gerektiren sağlık sorunları varsa, bu adım birkaç gün ya da daha fazla devam edebilir. Bu süre esnasında kediler kapalı kapı aracılığıyla birbirlerini duyacak ve kademeli olarak birbirlerinin seslerine alışacaklardır. Sonunda, yerleşik kedi(ler)nin ve yeni kedinin yerleri periyodik olarak değiştirilmelidir, bu onlara birbirlerinin kokularına alışma olanağı verir.

Kedileri birbirlerinin kokularına alıştırarak ve koku değiştirerek tanıştırmanın diğer yolları da kullanılabilir. Örneğin, yatakları evin bir yerinden başka bir yerine taşınabilir ya da doğru yapılırsa kedilerin zevk aldığı görülen, sahibin küçük kumaşlarla yavaşça her bir kedinin boynunu, ağzının etrafını ve kulakların altını ovduğu bir süreç uygulanabilir. Koku bezleri bu bölgelerde bulunur ve her iki kediye özgü feromonlar ve kişisel kimyasal koku kumaşlara nüfuz edecektir. Kumaşlar daha sonra evin içinde çeşitli alanlarda bırakılabilir. Evdeki her bir kediyi ovmak için aynı kumaş kullanılarak da kediler arasında gruba özgü koku oluşması sağlanabilir.

Tanıştırma süreci, evin içindeki kapıların camı ya da sinekliği varsa daha kolay yapılır. Cam, kedilere birbirlerini görme imkanı sağlar ve sineklik birbirlerini görürken koklamalarını ve seslerini duymalarını sağlar. Bunun için, mümkünse, aralarında bütün ve mat bir kapı olmasından ziyade cam ya da sineklikli bir kapı olmalı ve kedilerin yerleri değiştirilmelidir. Bu noktada, kapıdaki etkileşimler her iki taraf için de kapının üzerine ödül yerleştirerek cesaretlendirilebilir. Ancak etkileşim için zorlanmamalıdır, örneğin her iki tarafta iki insan kedileri kaldırıp birbirlerine bakmaya zorlamamalıdır. Kedilere etkileşim için hazır oldukları zamanı seçmelerine izin vermek önemlidir. Yeniden hatırlanmalıdır ki, bir grup yerleşik kedi ile yeni kediyi bir araya getirmek tipik olarak haftalar alır.

Ev içinde camlı ya da sineklikli kapılar yoksa, kademeli maruz bırakma için aynı mantıkla alternatifler üretilebilir. Birçok kedi kolayca tekli bebek kapısından sıçrayabilir; ancak ikili bebek kapıları, en atletik kediler dışında, hepsini yerinde tutacaktır. Bütün ve mat bir kapıyı sınırlı bir aralıkla açık tutmak da başka bir seçenektir. Dar bir tahta parçası (2,5-5 cm) kapının arasına konur ve bir kapı tutucu ya da ağır bir mobilya kapının istenenden daha fazla açılmasını engellemek için kullanılır. Ayrıca kapıyı kapalı tutmak için bağlamak da mümkündür. Kapı aralığının dar olması kedilerin birbirlerini görmelerini, koklamalarını ve duymalarını sağlar. Bir birlerine az miktarda dokunmaları bile mümkün olur (burun buruna, pati patiye vb.) ancak kavga ihtimali olmaz.

 Bazen sandık ya da kafes kullanışlı olabilir. Ancak, bunlar yalnızca bir sandığın/kafesin içinde rahat edebilen kediler için kullanılmalıdır. Eğer bir kedi bir kafes ile sınırlandığında strese giriyorsa, kafesin dışında ya da yanında iken kedilerle dostane ilişkilerin gelişimi sağlanamaz. Tam aksine, diğer kedileri rahatsız ortamlarla ilişkilendirirse düşmanca ilişkiler gelişir. Bir kedi kafesin içinde rahatsa, gerekli kaynaklar sağlanmalıdır (yiyecek, su, kum, oyuncak vb.). Eğer kedilerden biri çekingen iken, diğeri daha kendine güvenli ve dışa dönükse, çekingen olan genellikle serbest bırakılmalı, daha güvenli olanın ise hareketleri sınırlanmalıdır. Böylece çekingen kedinin iletişimi başlatmasına izin verilir.

Tanıştırmanın son aşamalarında, göğüs tasması ve insan bakıcıların devreye girmesi faydalı olur. Her bir kedi için bir insan tanıştırmaya dahil olmalıdır. Kafeslerle olduğu gibi, kediler tasmaya da alışkın olmalı ve rahat etmelidirler. Tasma sistematik duyarsızlaşmayı ve karşı koşullamayı başlatmaya yarayan bir araçtır. Tasmalar kedilerin aynı odada bulunmalarını sağlar, fakat insanların da kedilerin hareketlerini kısıtlamalarına, ani ve beklenmeyen bir çatışma durumunda kedileri ayırmalarına olanak sağlar. Her bir kedi, göğüs tasması takıldıktan sonra, diğer kediyi görebileceği bir pozisyonda tutulmalı, ancak korkunun ya da saldırganlığın tetiklenmeyeceği bir uzaklıkta olmalıdır. Bu uzaklıktan her kişi kedisi için hangisi daha uygunsa (oyun, okşama, ödül vb.) o şekilde karşı koşullayabilir. Başarılı seanslarda, direkt etkileşime izin verilene kadar kediler kademeli olarak birbirlerine yaklaşırlar. Meraklı ya da arkadaşça tanışmalar, özellikle burun dokunuşları, pekiştirilmelidir. Bu esnada, korku ya da düşmanlık gözlenirse, kediler arasındaki uzaklık arttırılmalıdır. Sonunda, göğüs tasması kaldırılabilir ve kedilerin serbestçe etkileşim kurmasına izin verilir.

12/05/2023