İran Kedisi Büyük Sorumluluk Gerektirir - Selim Kösem

İran Kedisi Büyük Sorumluluk Gerektirir - Selim Kösem

“Unutmayın evde klinik olarak tespit ettiğiniz en önemli konu olan iştahsızlık hastalık durumlarında en son kaybedilir; aynı şekilde tedavi sürecinde de en son kazanılır.”

Basık burunları, uzun tüyleri, miskin bakışlarıyla hayattaki dostlarımızdan olan bu çocuklara tarih boyunca birçok isim takıldı.


Persian, İran, Fars kedisi ve daha birçoğu... Bilinenin aksine bu çocukların İran’la hiçbir alakası yoktur. İlk defa 18. y.y’da Avrupa sahnesine çıkan bu kediler bu yüzyılda Anadolu üzerinden Mezopotomya’ya giden gezginlerin geri dönüş yolunda uzun tüylü Angora kedilerini garipseyip Avrupa’ya götürmeleriyle başladı. Çünkü Avrupa’da 18. yy’da uzun tüylü kedi yoktu. Götürdükleri kedileri çiftleştirerek genlerin mutasyona uğraması sonucunda normal Angora yapısından farklı genetik bozuklukla burnu basık, tüy kalitesi düşük ve alışılmışın dışındaki sempatik suratlarıyla kediler dünyaya geldi. Daha sonraki zamanlarda bu genetik bozukluğu olan kediler kendi içlerinde çiftleştirerek şu an ki İran kedisinin en ilkel atası oluştu. Tüy kalitesini artırmak için Angora kedileriyle tekrar çiftleştirilip daha kaliteli ırk meydana geldi. Genetik mutasyon ve in-breed çiftleştirme yanlışlıkla oluşan bu çocuğun hayata tutunmasını sağlarken, birçok hastalığa ve sıkıntıya da davetiye çıkarmıştır.

OFTALMOLOJİ(GÖZ)

Bilindiği gibi İran kedilerinde göz akıntılarına çok sık rastlanmaktadır. Bunun asıl sebebi göz ile burun arasında iletişimi sağlayan canalis nasolacrimalis isimli kanalın doğuştan kapalı oluşudur. Buna bağlı olarak gözler sürekli akmaktadır. Aynı zamanda göz kapağı hastalıklarından bazılarına da İran kedilerinde sıklıkla rastlanır. Göz kapaklarının dışarı dönmesi olan entropion İran kedilerinde çok fazla klinik olarak gözükür. İçe dönen göz kapakları gözün yüzeyinde özellikle korneada çizilmelere ve tahribata sebep vermektedir. Gözlerini çok kısan kedilerde bunun kontrol edilmesi gerekmektedir.

GASTROLOJİ(MİDE)


Kediler kendilerini çok sık temizler. Hatta bu durum bazı kedilerde saplantı haline gelmiştir. Bu temizlik siz hasta sahiplerine göre güzel dursa da biz hekimler için bazı hastalıkları peşinden getirmektedir. Mide ve bağırsak sistemleri hassas olan İran kedilerinde uzun tüylerin yalanarak yutulması midede tüy yumakları oluşumunu tetikler. Bu tüy yumakları da gastriti tetikleyip önüne geçilemeyen kusmalar oluşturur. Çok yalanan, uzun tüylü kedilerde günde bir kez kusma normal kabul edilirken, 2 veya daha çok kusmalar gastritin habercisi olabilir ve tedavi görmesi gerekebilir.

DERMATOLOJİ(DERİ)


Uzun tüylü kedilerde sık görülen kıtık problemleri deri üzerinde bazı hastalıkların oluşmasına zemin hazırlar. Uzun tüylerin maruz kalacağı ıslaklığın deri yüzeyinde oluşturacağı nem mantar enfeksiyonu riskini artırır. Ayrıca basık burunlu olduklarından burun dudak arasındaki kıvrımlarda gözlerdeki akıntıların birikmesine bağlı dermatit ve mantar da sıkça görülür.

ÜRO-GENİTAL SİSTEM(BOŞALTIM SİSTEMİ)


Erkek kedide testisler testesteron hormonunun da etkisiyle kasık kanalından en geç 3-3.5 aylıkken keseye iner. Kedilerde sık olarak görülen testisin birinin veya ikisinin birden keseye inmemesi olayı İran kedilerinde daha sık görülür. Kısırlaştırmalardan sonra sık karşılaşılan problemlerin başında kilo alma ve alt üriner sistem enfeksiyonları gelir.

Alt üriner sistem enfeksiyonlarının çoğunluğunun sebebi kristaller ve bunlara bağlı oluşan idrar kesesi yangılarıdır. İran kedileri özellikle kalsiyum okzalat kristallerine genetik olarak yatkınlık gösterirler. Böbrekler de İran kedilerinde büyük bir öneme sahiptir. Klinik olarak baktığımızda akut-kronik böbrek yetmezlikleri sık olarak gözüküp hayati önem arz etmektedir. Erken yaştaki ölümlerin %60-70’i böbreklerden kaynaklı rahatsızlıklardan gelir. Özellikle polikistik böbrek hastalığının genetik aktarımı İran kedilerinde kanıtlanmıştır.

ONKOLOJİ


Tümörlerin bazıları da genetik olarak aktarılır. İran kedilerinde bazal hücreli kanserlere ve yağ bezinden köken alan tümörlere yatkındırlar. Tüyleri uzun olduğundan bu tür deri ve deri altından köken alan tümörleri tespit etmek güçtür. Tüy ve deri kalitesi için önerilen tarama işlemi düzenli yapıldığında bu tür deri kanserlerinin de hasta sahibi tarafından tespit edilmesini sağlar. Tüylerde lokal dökülmeler altından çıkan deride yersiz renk değiştirmeler bir deri kanserinin habercisi olabilir.

RESPİRATORİK SİSTEM(SOLUNUM SİSTEMİ)

Basık burunlu olmaları kısa nefes sendromunu ortaya çıkarmaktadır. Bu basıklık da üst solunum yolu enfeksiyonlarının daha kolay yakalanılması ve normalden daha ağır geçmesi demektir. Üst solunum yollarındaki hastalıkların ağır geçmesi demek alt solunum sistemindeki hastalıklara davetiye çıkarmaktadır. Bu hastalığın geçirildiği dönemlerin sonrasında broşitler, bronşiyolitler hatta zatürelere bile rastlanmaktadır.

HEPATO-BİLİER SİSTEM( KARACİĞER VE SAFRA SİSTEMİ)

İran kedilerinde karaciğer rahatsızlıklarına çok sık rastlanmaktadır. Polikistik karaciğer hastalığına genetik olarak sık rastlanmaktadır. Geç tespit edildiğinde hayati riskler oluşturmaktadır.


Büyük güç, büyük sorumluluk getirir. Uzun yıllar İran kedilerinde şekilsel genetik özelliklerin aktarılmasını sağlarken; genetik hastalıklarında aktarılmasını sağlamaktadır. Melez kedilerin gücünü ve hastalığa direncini İran kedilerinde görememekteyiz.

Karakter özellikleri olarak evde beslenmeye yatkın olmasından dolayı evlerimizde yaygın olarak bulunan bu çocukların bakımı da dolayısıyla bir o kadar zorlaşmıştır. Bazı hastalıkların klinik semptom vermiyor oluşu siz değerli Kediciler tarafından şikayet olarak algılanmasını da bir o kadar güç hale getirir. Klinik semptom gösterdiğinde maalesef çok geç olmuş olabilir. Büyük sorumluluğumuzun farkına vararak rutin check-up yaptırmak bu hastalıklara erken tanı koyulmasında sizde yardımcı olacaktır.

Kedici sevgi ve saygılarımla...

23/03/2021

Keditörün Önerisi

Kediler Gözleriyle Konuşur

14.04.2023

Kedilerin her hareketi bir mesaj, her hareketi bir olaydır. Onlar gözleriyle adeta konuşur, göz ...

Kedi Kitabevi

06.05.2020

Kedi Kitabevi, kapıdan giren herkesin dikkatini çeken ‘okur dostlar grubu’nun yeni üyesi ...

Kediler Alemi

Kitapçı Kedi

04.05.2020

İlk Okuma - KedilerUsborne Beginners – Cats – 2003Anna Milbourne / Çeviri: Alp ...

Kedili Filmler

08.08.2021

Bugün 8 Ağustos Uluslararası Kedi Günü. Bizde sizler için bugün kedinizle izleyeceğiniz ...

Suçluluk Mu, Utanç Mı?

07.07.2023

Kediler büyüleyici canlılardır.  Bağımsız, zarif, yaramaz ve sevimlidirler. Bir kedi ...

Uyku - Dr. Tarkan Özçetin

06.01.2023

Tıpkı Fikret Kızılok’un şarkısındaki gibi: “Uyku kardeşim ver elini, usul usul damla ...

Kedi Ve Müzik

12.09.2021

Müzik açıkken, kediler bu durumdan rahatsızlık duyar mı? Ya da müzik onları rahatlatır ...