YENİLER >

Evcilleştirmenin Yapısal Özellikleri ve Davranış Üzerine Etkileri - Dr. Tarkan Özçetin

Evcilleştirme ile hayvanlar, insanların himayesi altına girmiştir. Bu da beraberinde, hayvanlarda birçok yapısal ve davranışsal değişim getirmiştir. Ancak kedilerde sözü edilen değişimler çok etkili olmamıştır. Evcilleştirmenin etkileri kedide, bir köpek veya ata göre çok daha az görülür.

  Bir ev kedisini doğaya bırakacak olursak kısa sürede ortama adapte olup, hayatını idame ettirebildiğini görürüz. Aynı şeyi bir köpek için söylemek neredeyse imkânsızdır. Evcil kediler, doğadaki vahşi akrabalarına oldukça benzerler. Tüm kedilerin temel anatomik yapıları, refleksleri, duyuları ve avlanma şekilleri çok az farklılık göstermekle beraber, aynıdır. Ev kedileri, vahşi akrabalarının çoğundan daha küçüktür. Yapısal olarak evcil kediden daha küçük olan yaban kedileri, ancak, bir düzine kadardır. Yapısal küçülmenin bir etkisi de beyin ağırlığında ortaya çıkmıştır ve evcil kedilerin beyni vahşi kedilerin beynine oranla %30 daha küçülmüştür. Evcil kedinin beyni 20-30 gram arasındadır. Ancak diğer memelilerle karşılaştırıldığında beyni bedenine göre en büyük olan, yine kedidir.

Beyindeki bu küçülmeyi, rahat ve kaygısız hayatın sonucu olarak yorumlayabiliriz. İlk evcilleşen kedilerin, davranış bakımından diğerlerinden daha uysal ve cesur olduklarını söyleyebiliriz. İnsanların ve onlarla yaşayan diğer hayvanların arasına girip kaynaşmaları, ancak bu sayede mümkün olabilirdi. Bu davranışsal değişim, böbrek üstü bezlerindeki küçülme ile ortaya çıkmıştır. Bu bezlerin salgıladığı en önemli hormon olan adrenaline, kediler artık daha az ihtiyaç duyuyorlardı.

Evcilleştirmenin bir diğer yapısal etkisi de, kedilerin kürkleri üzerinde olmuştur. Artık kediler doğadaki akrabaları gibi kamufle olma gereği duymuyorlardı. Bu sayede, vahşi doğada yaşamaya engel olabilecek kürk yapıları ve renkleri ortaya çıktı. Kürkteki bu değişimde, insanların beğenilerine göre uyguladıkları seleksiyon da oldukça etkili olmuş, bu sayede çeşitli desen, renk ve uzunlukta kedi kürkleri ortaya çıkmıştır. Bu çeşitlilik doğada hiçbir kedi türünde görülmez.

03/04/2021