Karoş
27.03.2021Doktorum “Alma” demişti. “Onun sorumluluğunu kaldıramazsın, zaten yeterince problem var ...
Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nde Öğretim Üyesi olan Göksel Sazcı, 30 yıldır
yaptığı kazı çalışmalarında hiç kedilerle karşılaşmadı ancak bir gün bahçesinde
beslediği üç yavru kedinin yakın bir arazide gömülü halde buldu. Göksel Sazcı
ile, gömülü bulunan yavrulardan biri olan Kedi Mokali’nin hayatına nasıl
mutluluk kattığını ve kedilerin ondaki yerini konuştuk.
Kedi Mokali ile nasıl karşılaştınız?
Çanakkale’deki evimin bahçesinde eski köpeğimizin
kulübesi vardı. Bu kulübeye küçükken bahçemize gelen, eşim, kızım ve benim
tarafından mama ve su verilen kedilerden bir tanesi yavrulamıştı. Yavrular üç
taneydi. Her gün dışarı çıktığımızda uzaktan eşim, kızım ve ben yavruları
uzaktan gözlemliyorduk. Komşumuz bir gün bizim dışarıda olduğumuz bir zamanda
yavrulardan iki tanesini alıp eve götürmüş, çocukları ile oynamış ve daha sonra
bu iki yavruyu tekrar kulübeye bırakmış. Anne kedi de bu iki yavruyu alıp
götürmüş. Eve geldiğimizde yavruları göremeyince site bekçimize sorduk. O da
anne kedinin yavruları boş bir araziye doğru götürdüğünü söyledi. Eşimle
birlikte site bekçimizin tarif ettiği alana gittik ve anne kedinin yavruları
gömdüğünü fark ettik. Muhtemelen anne kedi yavruların üzerine insan kokusu
sindiği için onların hastalandığını düşünmüştü. Gömülü alan geldiğimizde bir
yavru için geç kalmıştık ve maalesef ölmüştü. Mokali’nin ise arka bacakları
dışarıda, belden ön kısmı toprağa gömülüydü. Bacaklarından tutup dışarıya
çektiğimizde hala hayatta olduğunu fark ettik. Hemen veterinere götürdük. Veteriner
sağlığının yerinde olduğunu en az iki ay anne sütü (kedi) ile beslenmesi
gerektiğini söyledi. Bakımını ben üstlendim ve kısa sürede sağlığına kavuştu.
Kazı sezonu geldiğinde onu da beraberimizde oturduğumuz yere çok yakın olan
kazımıza götürdük ve şimdi kazımızın vazgeçilmez elemanı oldu.
Hayatınızda her zaman hayvanlar var
mıydı?
Elbette her zaman. Zaten Mokali geldiğinde köpeğimiz
de vardı.
Kedi
Mokali’den önce de hayatınızda kediler var mıydı, kedilerle tanışıklığınız ne
zaman başladı?
Kedi sevgisini bana
aşılayan annem olmuştu. Bu yüzden ailenin hayvan sevgisi aşılamada çok önemli
olduğunu düşünüyorum. Annemin her zaman en az bir tane kedisi olurdu. En son
beraber yaşadığı kedisi ölünce çok üzüldüğünü artık bir daha o acıyı yaşamamak
için kedi edinmeyeceğini söyledi. Ancak kedi sevgisinden hiç uzaklaşamadı. Bu
kez oturduğu mahalledeki bütün kedileri evinin önünde beslemeye devam etti. Onu
ziyarete gittiğimde beraberimde her zaman kedi maması getirmemi isterdi.
Kedi
Mokali ile yaşadığınız durum haricinde bir kediyle yaşadığınız ve
unutamadığınız bir an var mı?
Evet var. Bir akşam eşimle
yine annemi ziyarete giderken yolda çok kötü durumda bir kedi yavrusu gördük.
Gözleri enfeksiyondan kapalıydı. Üzeri de aşırı kirliydi. Hemen alıp anneme
götürdük. Annemde kediler için veteriner gibi ilaçlar vardı. Annem kedi
yavrusunu sahiplendi. Üzerindeki gri renk yüzünden ismini Duman koyduk. Ancak
annemi bir sonraki ziyaretimizde, evde kartopu gibi beyaz bir kedi yavrusu
olduğunu görünce annemin bir başka kedi yavrusunu daha sahiplendiğini düşündük.
Anneme sorduğumuzda bu kedinin bize Duman olduğunu söyledi. Üzerindeki kirler
temizlendiğinde altından bembeyaz bir kedi çıkmıştı. Ama kedinin ismi bembeyaz
olmasına rağmen Duman olarak kaldı.
Bir
arkeolog olarak kedilerin tarihteki yerini nasıl görüyorsunuz, birçok
mitolojide çok değer verilen kediler, yaptığınız kazılarda ya da araştırma
yaptığınız bölgelerde karşınıza çıktı mı?
Yaklaşık 30 yıldır arkeoloji
kazı yapıyorum ancak benim kazı yaptığım yerlerde (Troia, Boğazköy, Maydos)
kedi ile ilgili bir kalıntı tespit edemedik. Ancak başka yerlerde, örneğin
Mısırda kedilerin çok önemli olduğunu biliyoruz. O dönemlerde tahıl depolamak
kışı rahat geçirmek için çok önemliydi. Ayrıca yine vergiler tahıl üzerinden,
yevmiyeler de tahıl ile verilmekteydi. Tahılın en büyük düşmanı ise fareler
gibi kemirgenlerdi. Bu yüzden Eski Orta Doğu’nun tahıl deposu olan Mısır da kedilere
tüm Ön Asya’dan daha fazla önem verilmiştir.
Hayatınıza
Kedi Mokali girdikten sonra bir şeylerin değiştiğini gözlemlediniz mi?
Elbette. Onunla eğlenceli
vakitler geçiriyorum. Ancak en önemli değişim, daha mutlu oldum. Vücudum
Mokali'yi görünce daha fazla mutluluk hormonu salgılıyor. Takdir edersiniz ki
mutlu olabilmek günümüz koşullarında çok ta kolay hissedilebilen bir duygu
değil.
Kedi
Mokali nasıl bir kedi, bize ondan bahseder misiniz?
Mokali'yi kelimelerle
anlatmak çok zor. Asla petshoptan alınan bir ev kedisi gibi değil. Özgür ruhlu
bir kedi. Dilediği zaman eve girmek ister, istediği zaman da onu evde
tutamazsınız. Sabahları kazıda benden önce uyanmış olur ve kapımın önünde beni
bekler. Biz genelde kazıda 05:30 gibi yani oldukça erken uyanırız. Benimle
birlikte çalışma odama gelir. Çünkü maması orada ve sabah kahvaltısını yapar.
Sonra benimle birlikte kazı evine yaklaşık 50 m uzaklıkta olan kazı alanına
gelir. Ben görev dağılımı yaptıktan sonra kazı evine geri dönerim ama o orada
diğer kazı çalışanları ile birlikte vakit geçirmeyi sever. Bir müddet sonra o
da kazı evine geri döner. Sonra da kazı evindeki çalışanlarla oynar. Öğlene
doğru ise uzun bir uyku çeker. Kazı evinde uyumak için seçtiği bazı özel
yerleri vardır. Akşam üzeri tekrar mamasını yedikten sonra biz yatana kadar
genelde yine uzanır. Biz uyuduktan sonra o geceleyin tekrar araziye çıkar ve
orada avlanır. Rutini bu şekildedir.
Son
olarak Kedici Dergisi okurlarına söylemek istediğiniz bir şey var mı?
Evet belki çok klişe bir
söz ama ben doğruluğuna kesin inananlardanım; Mutlu olmak istiyorsanız, doğanın
bir parçası olan hayvanları da mutlaka sevin ve bu sevginizi de onlara bir
şekilde gösterin.
Bizimle röportaj yaptığınız için teşekkürler
24/09/2020Doktorum “Alma” demişti. “Onun sorumluluğunu kaldıramazsın, zaten yeterince problem var ...
Londra Manchester seferini yapacak hızlı trendeki kedi tüm yetkililere heyecanlı anlar ...
Japonya'da kedilerini yaygın görülen böbrek hastalıkları nedeniyle kaybetmek istemeyen ...
“E benim güzel hemcinsim, sana böyle mi öğretildi? Senin o kedi dediğin, o evin sahibi, sen ...
Kedilerin kemirgen arkadaşları ile eski bir rekabeti olsa da, birçok Kedici hala merak ediyor: ...
Sevgi, canlılara sunulmuş muazzam bir hediyedir. Amansız bir yaşam savaşının döndüğü bu ...
İnsanları genellikle maymunlara benzetirler. Ancak kedilerin de biyolojik, fiziksel ve psikolojik ...
Ortalama 60 günün sonunda yavruların gelişimini tamamlamasıyla doğum süreci başlar. ...
Evcil hayvanların zamanla sahiplerine benzediğini hepimiz duyuyoruz, fakat bunun bilimselliğe ...
TAT MI KOKU MU? Kediler benzersiz burunlara sahiptir. Hatta öyle ki her kedinin burnu birbirinden ...
Norveç Sağlık Bakanlığı hayvan hakları konusunda geçtiğimiz senelerde bir genelge ...
Almanya, Güney Thüringen'deki bir barınak, yavru kedileri okşamak için gönüllülere ...
ABD'nin 6 eyaletini 10 Aralık'ta tarihinin gördüğü en kötü hortum felaketlerinden biri vurdu ...
Kediciler iyi bilir ki kediler sıradan canlılar değildir. Onlarla kurulan kuvvetli bağ ile ...
İngilizce'de “Primordial Pouch" olarak adlandırılan ilkel kese, doğadaki vahşi kedilerde ...
Korkan bir kedi ile aynı evi paylaşıyorsanız, eve gelen insanların gölgesinden bile ...
Göz göze gelmek bile denemeyecek, olsa olsa göz değmesi, göz çarpması sözlerinin daha uygun ...
Hayatımızı güzelleştiren ve olduğundan çok daha iyi bir yere getiren biricik ...
İskoçya'nın Aberdeen şehrinde 10 yıl önce kaybolan Forbes isimli kedi, mikroçip taramasında ...
Proceedings of the Royal Society B isimli akademik dergide yayınlanan bir araştırmada bilim ...
Kediler öyle büyülü yaratıklar ki felsefi konularda konuşturulan yegâne canlılardan biri. ...
Nanterre Üniversitesi Biliş ve Gelişim Etoloji Laboratuvarı'nda etolog (hayvan davranış ...
Doğa, birçok hayvana ev sahipliği yapmaktadır. Hayvanlar birbirinden farklı çene yapılarına ...
10 Kasım Atatürk'ü Anma Günü, 10 Kasım 1938 günü saat 09.05'te yaşamını yitiren, ...
Dilimize yerleşmiş bir söz kalıbı var. İki insan anlaşamazlarsa, “kedi köpek gibi” ...
Kedilerin hangi davranışlarının normal olduğunu bilmek, davranışları değiştiği zaman ...
Yapılan bir araştırmaya göre, sürekli tüy topakları kusan ve yemeyi reddeden kediler ...
Kedici olmanın en harika anlarından biri, eve geldiğinizde kapıda karşılandığınız o ...
Kedilerin çok zeki olduğu aşikar. Ayrıca hayatı çok daha iyi bir hale de getiriyorlar. Bazen ...
İzmir'in Karşıyaka ilçesinde Yamanlar Dağı'nda perşembe akşamı başlayan orman ...
Hollanda'nın “Entomologia Experimentalis et Applicata” adlı böcek bilimi dergisi, kedi ...
Ankara Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu’nun hayvansever gönüllülerle beraber ...
Kahramanmaraş merkezli, 6 Şubat'taki depremlerden etkilenen Hatay'ın Antakya ilçesinde arama ...