YENİLER >

Veteriner hekim Burak Şimşek yazdı: “Kedilerde üriner sistem sağlığı”

Cat Hospital Kedi Hastanesi veteriner hekimlerinden Burak Şimşek, kedilerde üriner sistem sağlığı üzerine yazdı.

Üriner sistem; böbrekler, üreterler, idrar kesesi ve üretradan oluşan önemli bir sistemdir. İdrarın depolanması/atılması, vücuttan metabolik atıkların uzaklaştırılması, su/elektrolit/pH/mineral dengelerinin sağlanması, kan basıncının düzenlenmesi gibi oldukça fazla göreve sahiptir. Bu önemli görevleri göz önüne alındığında, ufak rahatsızlıklar dahi büyük sonuçlara yol açabilmektedir, dolayısıyla üriner sistem rahatsızlıklarında görülen semptomlar kedi sahipleri tarafından göz ardı edilmemelidir. Bu yazıda, kedi sahiplerinin evde yapabilecekleri üriner sistem rahatsızlıklarının oluşma riskini azaltabilecek uygulamaları, yaygın görülen üriner sistem rahatsızlıklarının semptomlarını, temel olarak teşhis/tedavi yöntemlerini ele alıyor olacağız.

Kedilerinizin üriner sistem sağlığı için evde yapabilecekleriniz

Erişilebilir, taze su bulundurmak. Kedilerin ortalama su ihtiyaçları kilogram başına 50 ml kadardır, bu da takribi olarak 4-5 kg ağırlığındaki kediler için günlük 200-250 ml kadar suya denk gelmektedir. Kediler taze, yeni doldurulmuş, temiz suyu, beklemiş olan ve kısmen kirlenmiş olan suya tercih etmektedir; bunu sizler de evde siz sularını tazeledikten sonra gelip içmelerinden anlamış olabilirsiniz. Kedilerin ihtiyacı olan bu su miktarını alması, vücutlarının su seviyesi ve üriner sistem sağlığı için oldukça önemlidir.
Dengeli ve kaliteli bir diyet. Kedinize mutlaka yaşına, kilosuna, var ise rahatsızlık geçmişine göre uygun mamayı seçmeniz gerekmekte (Bu konuda veteriner hekiminizden destek alabilirsiniz.). Tüketmiş oldukları kuru mamanın içeriğinin kediniz için yeterli, dengeli ve kaliteli olduğundan emin olmalısınız. Özellikle kuru mamaların magnezyum, fosfor ve kalsiyum gibi minerallerinin miktarları dengeli olmalıdır. Dikkat edilmemesi durumunda belirtilen minerallerin fazla birikmesi, üriner sistem kristallerini ve taşlarını şekillendirebilmektedir.
Yeterli sayıda, temiz, kedinizin tercih ettiği kum kabı bulundurulması. Kedinizin kum kabının daima temiz, kolay erişilebilir bir alanda ve kedinizin tercih ettiği şekilde bulunması gerekmektedir. Kirli, ulaşılması zor ve tercih edilmeyen şekilde olan bir kum kabı kedinizin idrara çıkmasını engelleyebilir. Evde birden fazla kediye sahip olan kedi sahiplerinin, en az kedi sayısı kadar (tercihen kedi sayısının bir fazlası) temiz kum kabı edinmesi gerekmektedir.
Stresi minimize etmek. Çevresel stresin yüksekliği, kedinizin genel sağlığını etkileyebileceği gibi üriner sistemini de ciddi şekilde etkileyebilmektedir. Evde sevdiği oyuncakları barındırmanız, saklanabileceği kendisine ait bir saklanma alanı oluşturmanız, tırmalama alanları edinmeniz kedinizin stresini azaltabileceğiniz uygulamalardır.
Kedinizi gözlemlemek. Kedinizin genel sağlığı ve üriner sistemin için evdeki neredeyse en önemli role sahip olan madde siz değerli kedi sahiplerisiniz. Konu üriner sistem sağlığı iken, evde kedinizin ne kadar/ne sıklıkla su içtiğini ne sıklıkla/ne hacimlerde/ne renkte-kokuda/nasıl/nereye idrar yaptığını dikkatle gözlemlemeniz, görmüş olduğunuz değişikliklerde veteriner hekiminizle iletişime geçmeniz gerekmektedir.
Veteriner hekim ziyaretlerini aksatmamak. Düzenli veteriner hekim kontrolü altında olmak, kedinizin olası üriner sistem rahatsızlıklarının erken teşhis edilmesini kolaylaştırır dolayısıyla geri dönüşü olmayan hasarların önüne geçilebilir.

Yaygın görülen üriner sistem rahatsızlığı semptomları

İdrar yapma sıklığında/süresinde değişiklik. Kedinizin idrar yapma alışkanlıklarında değişiklikler fark edebilirsiniz. Bu, sık sık tuvalete çıkma, tuvalette uzun süre bekleyip çok az idrar yapma veya tuvaletini yaparken zorlanma şeklinde olabilir.
İdrar yaparken miyavlama. Kediniz idrar yaparken ağrı veya rahatsızlık belirtileri gösterebilir. Bu, idrar yaparken yüksek sesli ve/veya sık sık kısa miyavlama, huzursuzluk şeklinde olabilir.
İdrar renginde değişiklik. Kedinizin idrarında kan görülebilir veya idrarında kan izleri olabilir. Bu durum, idrar kabında veya çevresinde kırmızı veya kahverengi lekeler oluşması şeklinde gözlenebilir. Kan haricinde de idrarın renginde değişiklikler, yoğunluğunun artması veya azalması (idrar renginin her zamanki idrara kıyasla açılması, turuncuya/kahverengiye kayması) gibi belirtiler gözlenebilir.
Fazla su tüketimi. Kediniz her zaman içtiği su miktarından daha fazla su içiyor ve onu sık sık sürekli olarak su kabının başında su içiyor olarak buluyor iseniz, bu durum da üriner sistem rahatsızlıklarının bir habercisi olabilir.
Kum kabı dışına idrar yapma. Kediniz normalde kum kabını kullanırken birdenbire kum kabının dışına idrar yapmaya başladıysa, bu bir üriner sistem rahatsızlığının belirtisi olabilir. Erkek kedilerde alan işaretleme, koku bırakma gibi durumlarla karıştırılabilir.
İdrar kokusunda meydana gelen değişiklikler. Kedinizin idrarında normalden farklı bir koku fark edebilirsiniz. Özellikle idrar kokusu keskinleşebilir ve/veya anormal bir koku alabilirsiniz.
Genel huzursuzluk hali ve stres belirtileri. Üriner sistem rahatsızlıkları kedinizde stres ve huzursuzluk belirtilerine neden olabilir. Bu, anormal derecede fazla miyavlama, ev içerisinde huzursuz gezmeler ve/veya diğer davranış değişiklikleri şeklinde olabilir.
Genital bölgeyi sürekli olarak yalama. Kediniz anormal derecede fazla kendini yalıyorsa, özellikle genital bölgesini sık sık yalıyorsa, bu birden fazla rahatsızlığın habercisi olabileceği gibi, üriner sistem rahatsızlıklarının da önemli bir belirtisi olabilir. Ağrı veya rahatsızlık hissi nedeniyle bu davranışı sergileyebilirler.
İştah kaybı ve zayıflama. Üriner sistem sorunları, kedinizin iştahını azaltabilir ve kilo kaybına neden olabilir. Kediniz normalden daha az yemek yiyor ve/veya sürekli olarak kilo kaybediyorsa altta yatan sebeplerden biri üriner sistem rahatsızlıkları olabilir.
Kusma ve mide bulantısı semptomları. Üriner sistem rahatsızlıkları belli bir seviyeden sonra sıklıkla kusma ve bulantıya neden olabilir. Var olan rahatsızlıktan ötürü değişen biyokimyasal parametreler, kedinizin kusmasına ve iştahsızlığına sebebiyet verebilir.

Temel olarak kedilerde görülen üriner sistem rahatsızlıklarının teşhis yöntemleri

Fiziksel muayene. Veteriner hekiminiz, kedinizin genel sağlık durumunu değerlendirmek için fiziksel bir muayene yapacaktır. Bu muayene sırasında sizlerden, kedinizin evdeki davranışları hakkında detaylı bir bilgi (anamnez) alacaktır.
Kan tetkikleri. Veteriner hekiminiz, kedinizin kanında belirli biyokimyasal ve hematolojik parametreleri değerlendirerek böbrek fonksiyonunu ve genel sağlık durumunu değerlendirebilir. Özellikle böbrek fonksiyon testleri, akut/kronik böbrek yetmezliği gibi üriner sistem sorunlarını tespit etmede yardımcı olabilir.
İdrar analizleri. İdrar analizi, kedilerde üriner sistem rahatsızlıklarının teşhisinde önemli bir araçtır. Veteriner hekiminiz, farklı yöntemlerle idrar örneği alarak idrarın fiziksel ve kimyasal özelliklerini inceleyebilir. Yapılacak olan analizler, idrar yolu enfeksiyonları, üriner kristaller, idrar yoğunluğu ve diğer patolojik bulguları belirlemeye yardımcı olabilir. Bu analizin gerçekleştirilebilmesi için, kedinizi üriner sistem muayenesine mümkün ise mesanesi dolu şekilde götürmenizi önerebiliriz, bunun için muayeneden birkaç saat öncesinde kum kabını uzaklaştırabilirsiniz.
İdrar kültürü. İdrar yolu enfeksiyonu olan kedilerde, idrar kültürü yapılarak idrar yolu enfeksiyonlarının spesifik patojenlerini belirlemek mümkündür. Gerekli görülmesi halinde, veteriner hekiminiz bu uygulamayı yapacaktır.
Farklı görüntüleme teknikleri. Ultrasonografi ve röntgen gibi görüntüleme teknikleri, kedilerde üriner sistem rahatsızlıklarını teşhis etmek için sıklıkla kullanılır.
İleri görüntüleme teknikleri. Ultrasonografi ve röntgen gibi görüntüleme yöntemlerinin yetersiz kaldığı ve/veya daha detaylı görüntülemeye ihtiyaç duyulması halinde veteriner hekiminiz Bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi ileri görüntüleme tekniklerini kullanılabilir. Bu yöntemler, detaylı anatomik bilgiler sağlayabilir ve bazı durumlarda daha ince lezyonların tespit edilmesine yardımcı olabilir.

Temel olarak kedilerde görülen üriner sistem rahatsızlıklarının tedavi yöntemleri

Reçete edilebilecek ilaçlar. Veteriner hekiminiz, kedinize konulan tanıya bağlı olarak uygun ilaçları reçete edebilir. İdrar yolu enfeksiyonları için antibiyotikler, non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar, idrar yolu taşları için idrar asiditesini düzenleyici ilaçlar ve daha fazlası reçete edilebilir.
Vücudun sıvı/elektrolit dengesinin korunması. Bazı üriner sistem rahatsızlıklarında, kedinizin farklı yollarla kaybetmiş olduğu sıvı/elektrolit dengesini korumak, metabolik artıkları seyreltmek, düzenli idrar oluşumunu sağlamak gibi birden fazla hedef için damar içi (IV) sıvı tedavisi uygulanabilir.
Diyet değişikleri. Kedinizin üriner sistem sağlığını desteklemek için özel diyetler kullanılabilir. Bu diyetler, kedinize konulan tanıya göre veteriner hekiminiz tarafından özel olarak oluşturulmalıdır.
İdrar asidifikasyonu veya alkalinizasyonunun sağlanması. Kedinize yapılan idrar analizi sonucunda görülen patolojik duruma yönelik kedinizin idrar pH’ı gözetilerek, kedinin idrarını asidik veya alkalin hale getirmek için diyet değişiklikleri (ek gıdalar, üriner sistem ürünleri vs.) kullanılabilir. Bu değişiklikler, var ise var olan idrar taşların çözünmesine ve/veya kristal oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
Üriner kateterizasyon. Veteriner hekiminiz tarafından acil olarak görülen durumlarda, kedinizin idrar çıkışının sağlanması ve idrara normal akışını kazandırmak amacıyla üriner kateterizasyon uygulanabilir. İdrar yolu tıkanıklıklarında, ağrılı idrar yapma durumlarında kedinizde idrar çıkışı sekteye uğrayabilir, bu durumlarda veteriner hekiminiz uygun gördüğü süre kadar idrar sondasını kediniz üzerinde tutmak isteyebilir.
Cerrahi müdahale. Tedavinin yetersiz kaldığı ya da medikal tedavi ile sonuç alınamayacak olan üriner sistem rahatsızlıklarının tedavisi cerrahi müdahale gerektirebilir. Örnek vermek gerekir ise, idrar yolu tıkanıklıklarının veya çözünmesi güç boyutlarda olan idrar yolu taşlarının cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
Veteriner hekiminiz tarafından düzenli takip ve kontrol. Kedinizin tedavisi sırasında düzenli veteriner kontrolleri önemlidir. Bu kontroller, tedavinin etkinliğini değerlendirmek, kedinin sağlığını izlemek ve gerekirse tedavide düzenleme yapmak için gereklidir. Tedavi süreciniz tamamlandıktan sonra da düzenli olarak veteriner hekim kontrollerini aksatmamalısınız.