
Yeni Yazarımız Banu Kalkandelen
12.10.20201968 yılında İstanbul’da doğdu. Sırasıyla Işık Lisesi, Beşiktaş Lisesi ve Anadolu ...
Köpekler pek çok kişi tarafından insanların en iyi arkadaşı olarak görülmeyi şüphesiz ki fazlasıyla hak ediyor…
Binlerce yıldır çeşitli görevleri yerine getirerek insanlara farklı alanlarda yardımcı olan köpekler, aynı zamanda insanların başarılı bir şekilde evcilleştirdiği ilk ve tek büyük etobur olma unvanını da taşıyor. Hâl böyleyken köpeklerin evcilleştirmesi hem araştırmacıların hem de diğer insanların merak etmesine neden oluyor.
Ancak bu büyük ilgiye rağmen "Köpekler ne zaman evcilleştirildi?" sorusu gizemini korumaya devam ediyor. Köpeklerin ne zaman evcilleştirildiği henüz kesin olarak bulunmuş değil, konuyla ilgili tartışmalar hâlâ devam etmekte. Bir teoriye göre köpeklerin evcilleşmesi, Son Buzul Maksimum'dan daha geriye, 27.000 ila 40.000 yıl öncesine dayanıyor. Köpeklerin ilk olarak, modern kurt soyundan ayrılan ve artık soyu tükenmiş bir kurt popülasyonunun evrimleşmesiyle ortaya çıktığı düşünülüyor. Bu eski kurtların, insanların kamp alanlarının yakınında yiyecek aramış ve sonuç olarak hayatta kalmak için giderek daha uysal ve işbirlikçi hâle gelmiş olduğu güçlü teorilerden birisidir. Bir başka teori ise eski köpek türlerinin Avrasya'nın farklı bölgelerinde yerel kurt popülasyonlarından bağımsız olarak evcilleştirildiği ve bunun sonucunda daha sonra birbirleriyle çiftleşen birden fazla köpek soyunun ortaya çıktığıdır. Bilim insanlarının yaptığı genetik çalışmalar, köpeğin evcilleştirilmesinin Orta Asya, Doğu Asya veya Batı Avrupa'da gerçekleşmiş olabileceğini ve bunun en az 15.000 yıl önce, ancak muhtemelen 40.000 yıl kadar öncesine dayandığını öne sürüyor. Arkeolojik kanıtlar, Almanya'daki Bonn-Oberkassel köpeği ve Belçika'daki Goyet köpeği gibi 14.000 yıl önce dünyanın çeşitli yerlerindeki köpeklerin varlığını destekliyor. Köpeklerin, avcı-toplayıcılıktan tarım toplumlarına geçiş sürecinde insanlara avcılık, çobanlık, bekçilik ve arkadaşlık konularında yardımcı olduğu düşünülüyor.
Köpeklerin Evcilleştirilme Süreci: İlk Adımlar
Köpeklerin evcilleştirilme sürecinin ne zaman başladığına yönelik tahminler, bundan 9.000 ila 40.000 yıl öncesi arasında değişiyor. Evcilleştirmenin başlamış olabileceği yerler arasında Orta Asya, Doğu Asya, Avrupa ve Sibirya bulunuyor. Farklı bölgelerde bağımsız evcilleştirme olayları yaşanmış ve bu da evcil köpeklerin birden fazla soyunun ortaya çıkmasına neden olmuş olabilir. Bu soylardan bazılarının nesli tükenmiş ya da zaman içinde diğer köpekler veya kurtlarla çiftleşmiş olması mümkün. Evcilleştirme süreci köpeklerin genetik yapılarında, davranışlarında ve morfolojilerinde değişiklikler meydana getirmiş. Bazı araştırmacılar, insanların uysallık, sadakat ve iş birliği gibi arzu edilen özellikler için kurtları aktif olarak seçtiğini ve yetiştirdiğini savunuyor. Diğerleri ise kurtların insan artıklarını temizleyerek ve insan ortamına uyum sağlayarak kendi kendine evcilleştiğini öne öne sürüyor. Modern köpeklerin tam olarak ne zaman ortaya çıktığına dair tartışmaların sürmesi köpeklerin ilk evcilleşme dönemine yönelik kesin bulguların elde edilmesine henüz uzak olduğumuzu gösteren noktalardan birisi.
Evcilleştirme Tarihinde Köpekler: Arkeolojik Bulgular
Köpeklerin evcilleştirilmesine yönelik çeşitli arkeolojik bulgulara sahibiz. Bunların başında Goyet Mağarası'nda bulunan kalıntılar geliyor. 31.700 yıl öncesine dayanan kalıntılarda bir insanla beraber gömülen kurt kalıntıları mevcut. Bunun yanı sıra Almanya'da bulunan Bonn-Oberkassel'deki 14.000 yıllık kalıntılarda rastlanan, insanlarla gömülmüş iki köpek kalıntısı oldukça dikkat çekici. Bunların dışında İsrail'de bulunan Ain Mallaha'da 12.000 yıllık, Sibirya'daki Zhokhov Adası'nda 9.000 yıllık, Fransa'da Chauvet Mağarası'nda 26.000 yıllık köpek ve köpek benzeri canlı kalıntıları ile karşılaşılmış durumda. Bunlar ve diğer arkeolojik kalıntılar, köpeklerin ilk olarak ne zaman evcilleştiğine dair bize önemli bilgiler sağlıyor. Kalıntılar aynı zamanda insanlarla köpeklerin erken dönemdeki ilişkilerine de ışık tutuyor.
Modern Köpeğin Ataları: Evcilleştirme ve Evrimin Etkisi
Köpeklerin evcilleşme sürecine evrimin büyük bir etkisi var. Binlerce yıl boyunca insanlar belirli özelliklere sahip köpekleri belirli amaçlar için yetiştirdiler. Bu da köpeklerin genetik yapılarının değişikliğe uğramasıyla sonuçlandı. Doğal seçilim, belirli köpeklerin onları arkadaş, avcı veya iş hayvanı olarak daha cazip kılan özelliklerinin şekillenmesinde önemli bir rol oynadı. Sadakat, eğitilebilirlik ve fiziksel olarak belirli görevlerle ortamlara uygunluk gibi özelliklere sahip olan köpeklerin tercih edilerek yetiştirilmesi evrimleşmelerine de katkıda bulundu. Ayrıca bu durum boyut, şekil, tüy rengi ve mizaç bakımından farklı varyasyonlara sahip köpek ırklarıyla karşılaşmamıza neden oldu. İnsanların tercihleri ve ihtiyaçları tarafından yönlendirilen yapay seçilim süreci; çobanlık, bekçilik, avcılık ve arkadaşlık gibi belirli rollere göre uyarlanmış özel ırkların ortaya çıkışını hızlandırdı. Dahası, evrim bugün bile köpeklerin popülasyonunu etkilemeye devam ediyor. Genetik varyasyonlar ve adaptasyonlar çevresel faktörlere, yetiştirme uygulamalarına veya insan müdahalelerine bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Örneğin, tarihsel olarak soğuk iklimler için yetiştirilen köpekler daha kalın kürke ve sert kışlarda hayatta kalmaya yönelik adaptasyonlara sahip olma eğilimindeler. Buna karşılık, sıcak iklimler için yetiştirilen köpekler daha kısa tüylere ve daha etkili soğutma mekanizmalarına sahip olabilirler. Bu tür adaptasyonlar, nesiller boyunca süren doğal seçilim ve insan aracılı seçilim arasındaki etkileşimi yansıtıyor.
05/09/20231968 yılında İstanbul’da doğdu. Sırasıyla Işık Lisesi, Beşiktaş Lisesi ve Anadolu ...
Romanya 2013 yılında köpeklerin sokaklardan toplanmasını içeren yasayı onayladı. O dönem ...
"İnsanlar konuşa konuşa, hayvanlar koklaşa koklaşa anlaşır” demişler. Oysa koklaşmanın ...
Herkesin bir evrimi var mı bu hayatta bilmem ama benim bir evrimim var. Kelimenin tam anlamıyla ...
Havaların soğumasıyla sokaktaki dostlarımız için zor günler başladı. Bu soğuk kış ...
Kediler kedi kendilerini temizleyen canlılardır. Her ne kadar temiz olsalar da tüylerinin ...
Hatay Yanıyor… Hatay’da sadece ormanlar değil, ormanlarda yaşayan canlılar , masum canlar ...
Birbirinden sevimli kedilere bakıcılık yaparak, dünyayı gezmek ister miydiniz? Cevabınız ...
Malatya'da Caner Sarıgül, kaybolan kedisini buluna ya da haber verene 15 bin TL para ödülü ...
Tabi ki, büyük kedilerin yogilerin gözünden kaçması mümkün değil. Bu müthiş çevik, ...
Kediler özgür, bağımsız canlılardır. Eğitime köpekler kadar yatkın değillerdir. Yavru ...
Kedici Dergisi gönüllü yazarlarımızdan Müjde Dural’ın kitabı ‘Begonvilli Ev’ ...
Kedilerin bir çok ilginç davranış sergilediğini, kediciler oldukça yakından bilirler. Bu ...
Kedilerle ilgili harika şeylerden biri, her kediyi benzersiz kılan çok çeşitli ...
Japonya'daki Aoshima adası artık 'kedi adası' olarak anılıyor. Önceleri fareleri yakalamak ...
Amerika’nın Florida eyaletinin Jacksonville şehrinden bir aile, 11 yıl önce kaybolan ...
TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda sahipsiz sokak hayvanlarına ilişkin AK Parti ...
Tırmalama tahtaları kedinizin ilgisini çekmiyorsa, evdeki mobilyalar çekebilir. Belki de dikkat ...
10 yıl önce yürüyüşe çıkan Harry adında bir yavru kedi sahibi tarafından aranması sonucu ...
Tüm Türkiye, İzmir depreminde enkaz altında kalanlardan gelecek güzel haberleri bekliyor, umut ...
Kediler bizim alamadığımız bazı tatları algılayabilirler mi? Bu sorunun yanıtı “evet”. ...
Miyav sesleri, vücut dili ve yüz ifadeleri sayesinde, kedinizin nasıl hissettiğini ...
Kediler neden dizüstü bilgisayarlar üzerine yatar ya da mırıldar? Kedilerde sık sık ...
Kedi-köpek mamalarına gelen zamlar ve yüksek KDV hayvanseverleri zor durumda bıraktı. Sosyal ...
Uzun yaşam yolculuğunda seçimlerimizi gizliden gizliye takip eden, ön yargılarımızın ...
Bilim insanlarına göre, yalnızlığın sineklerdeki küçük bir nöron grubunda ...
Bilim insanları kedilerin çevreyi nasıl gördüğünü araştırdı. Araştırmalara göre ...
Özel gereksinimli, görme engelli bir kedi, ABD Güney Carolina'daki bir barınağa açıklama ...
“E benim güzel hemcinsim, sana böyle mi öğretildi? Senin o kedi dediğin, o evin sahibi, sen ...
Bir kedi için birçok şey ve durum korkutucu olabilir. O halde kedilerde korkuyu ...
Bir yok oluş, bir yok ediş öyküsü Anadolu Leoparı'na ilk bilimsel “Felis ...
Son günlerde medyada sık sık yer alan üzücü haberleri hepimiz biliyor ve okuyoruz. Asıl acı ...