YENİLER >

Kedi Gençlik Hastalığı - Emek Ekşi

Kedilerimizin karma aşıları hakkında bilgi alırken, veteriner hekimimizden sıklıkla duyduğumuz bir viral hastalıktır kedi gençlik hastalığı. Parvoviridae ailesine mensup olan virüs, köpeklerin parvoviral enteritlerine oldukça benzer; nitekim de köpeklerde kanlı ishale neden olan virüsle aynı aileden gelmekte ve %98 oranda benzerlik göstermektedir. Yavru köpeklerin çok ciddi seyirli, enterit yapan bir diğer hastalığı distemper’a da benzetildiğinden, bu hastalık kedilerin distemper’ı şeklinde de bilinmektedir(fakat distemper tamamen farklı bir virüs tarafından meydana gelmektedir).

Hastalık genellikle aşısız ve genç hayvanları şiddetli bir biçimde etkilemekle beraber her yaştan hayvanda görülebilir. Geçmişte kedilerde ölüme sebep olan birincil hastalık olmasına karşın, günümüzde etkene karşı yapılan aşılama ile etkin bir koruma sağlanmaktadır.

Etken, alkole dirençlidir. Bu sebeple barınaklar, kedi otelleri, veteriner klinikleri gibi birçok kedinin giriş çıkışının yapıldığı alanlar sodyum hidroksit, sodyum hipoklorid veya formaldehit gibi dezenfektanlarla temizlenmelidir.

Virüs Nasıl Saçılır? Nasıl Bulaşır?

Etkenin saçılımı hasta hayvanın çeşitli vücut sekretleri, ekstretleri yoluyla gerçekleşir: İdrar, dışkı, burun akıntısı… Bu saçılımın, hasta hayvanın iyileşmesinden itibaren 6 haftaya kadar devam edebileceği bildirilmiştir. Bu sebeple dış ortamda kediler bu etkene kolayca maruz kalabilir, iyileşmiş olanlar dahi, uzunca bir süre virüsü saçmaya devam edebilir. Çevresel koşullara karşı oldukça dayanıklı olan virüs, dışarıda 1 yıla yakın canlılığını koruyabilir. Bu sebeple bulaşma oldukça kolay bir hale gelmektedir.

Hasta hayvanın sekretleriyle bulaşık olan materyaller üzerinden dolaylı olarak veya direkt hasta hayvanla temas ederek bulaşma gerçekleşir. Hasta bir hayvanı ısıran pireler de sağlıklı hayvanlara virüsü taşıyabilmektedir. Bu gibi durumları önlemek amacıyla parazitlere, virüslere karşı yapılan profilaktik uygulamaların önemi ortaya çıkmaktadır(iç ve dış parazit ilaçlamaları ve aşılar).

Virüs Vücutta Ne Yapar?

Parvovirüsün özelliği vücuttaki hızlı bölünen, çoğalan hücreleri tercih etmesidir. Böylece kemik iliğinde, bağırsak kriptlerinde, lenfoid dokularda hızla tahribata yol açar. Kemik iliğinde yapmış olduğu harabiyet sonucunda özellikle beyaz kan hücrelerinde azalma meydana gelir, kırmızı kan hücrelerinin de üretimlerinin bozulması sonucu anemi şekillenir. Beyaz kan hücrelerinin tümünde meydana gelen bu azalma, hastalığın ismini oluşturur: PANLEUKOPENİ. Pan: Tüm , Leuko: Beyaz, Peni: Azalma, anlamlarına gelirler. Böylece virüsün vücutta yaptığı hasarlardan yola çıkarak semptomları kafamızda ilişkilendirebiliriz.

Bağırsaklarda yapmış olduğu tahribatlardan dolayı bağırsak geçirgenliğini bozarak, diyarenin meydana gelmesine yol açar. Anne karnında gelişmekte olan fetüslerin sinir sistemlerini olumsuz etkileyerek, beyin, beyincik, retina ve optik sinirlerde hasarlar meydana getirir. Körlük, serebellar hipoplazi(beyin gelişiminin yetersiz olması), ataksi, hipermetri gibi durumlar gelişir. Gebe kedilerde düşüklere sebep olabilir. Serebellar hipoplazi sonucunda doğan yavrularda, hastalığa çok karakteristik olan geniş tabanlı duruşla gezinme görülür. Hastalıkta yüksek ateş, kusma, halsizlik, iştahsızlık, ishal, bunların bir sonucu olarak şekillenen dehidrasyon izlenir.

Özellikle 5 aylıktan küçük kedilerde hastalığa sıklıkla rastlanır. Ve 3-5 aylık kedilerde ölüm oranının yüksek olduğu görülmektedir.

Tanı ve Tedavi Süreçleri

Hastalığın belirtileri birçok ishal yapan hastalıkla benzer bir görünüme sahiptir. Burada en önemli ayrıntı hastanın hikayesidir. Aynı zamanda rektal veya pharengeal svaplar ile virüs izolasyonu ve PCR testi uygulanabilir fakat 5-12 gün önce hastalığa karşı aşılama yapıldıysa, yanlış pozitiflik verecektir. Aşısız ve yukarıda bahsedilen belirtilere uyan kedilerde panleukopeni hastalığından şüphelenilir.

Virüsü direkt olarak yok edecek bir ilaç bulunmadığından, hastanın bağışıklık sistemi güçlendirilir. Bunun için; yüksek ateş, iştahsızlık, kusma ve ishal dolayısıyla kaybedilen suyun ve elektrolitlerin vücuda geri kazandırılması amacıyla destekleyici tedaviye başlanır. Bir komplikasyon olarak gelişebilecek bakteriyel infeksiyonlara yönelik, antibiyotik tedavisi uygulanır.

Antibiyotikler virüsü öldürmez. Fakat hasarlanan bağırsak kanalından bakterilerin kana karışmasını önlemek amacıyla, bakteriler üzerine etkinliklerini gösterirler.

8 haftadan küçük kedilerde iyileşme olasılığı yetişkinlere göre daha düşüktür. Yetişkinlerde ise tedaviye ivedilikle başlandığı takdirde hastalıktan kurtulma olasılığı doğrusal olarak artmaktadır. Destekleyici tedaviyi zamanında almamış yetişkin kedilerin kaybedilme oranları, %90’lara kadar çıkabilmektedir.

Özellikle yavru kedilerimiz için aşılama büyük öneme sahiptir. Ailemize katıldıklarında, veteriner hekimimizin çıkardığı aşılama planına özenle uymalı, onlara sağlıklı, mutlu yarınlar oluşturmalıyız.

Kaynaklar

American Veterinary Medical Association- Pet care- Feline Panleukopenia.

Truyen, Uwe & Addie, Diane & Belák, Sándor & Boucraut, Corine & Egberink, H.F. & Frymus, Tadeusz & Gruffydd-Jones, Timothy & Hartmann, Katrin & Hosie, Margaret & Lloret, Albert & Lutz, Hans & Marsilio, Fulvio & Pennisi, Maria Grazia & Radford, Alan & Thiry, Etienne & Horzinek, Marian. (2009). Feline Panleukopenia: ABCD Guidelines on Prevention and Management. Journal of feline medicine and surgery. 11. 538-46.

B.D. Kruse, S. Unterer, K. Horlacher, C. Sauter-Louis, and K. Hartmann. Prognostic Factors in Cats with Feline Panleukopenia. J Vet Intern Med 2010;24:1271–1276.