Huysuz Kedi ‘Grumpy Cat’
30.08.2021Grumpy Cat, 22 Eylül 2012'de Reddit'te paylaşılan fotoğrafın ardından internette fenomen ...
Deyimlerimizin içine yerleşmiş, kedinin ciğere düşkünlüğü. Oysaki bir kediyi uzun süre ciğerle(karaciğer) beslemek oldukça tehlikelidir.
Beslenme eylemi, bütün canlıların hayatlarını devam ettirmeleri için elzem bir ihtiyaçtır ve vücuda ayakta kalabilmesi için enerjiyi sağlamakla kalmaz; bizzat onu oluşturur. Ne yersek yavaşça ona dönüşürüz.
Organizma, karışık bir kimyasal süreçlerden meydana gelir aslında. Bir bardak içtiğimiz su, hücresel boyutta vücudun kullanabileceği enerjinin ortaya çıkmasına yardımcı olur. Yiyeceklerle aldığımız protein, yağ, karbonhidrat, vitamin ve mineraller, ilgili organlarca büyük bir fabrika gibi işlenir, mikroskobik olaylara kadar indirgenir ve durup dinlenmeden kalbin pompalamaya devam etmesini sağlar. Bu yüzden yiyecekleri seçerken ve kullanırken, mikroptan arındırmanın yanı sıra içerdikleri besleyicilik değerlerini de göz önünde bulundurmamız çok önemlidir.
Hayvanlarımızla yaşarken ne yazık ki sıklıkla bu konuda büyük yanılgılara düşeriz ve ciddi sağlık problemlerinin gelişimine ister istemez yol açarız.
Bunlardan birisi de bir kediyi karaciğerle beslemektir. Aslında buradaki etkiyi meydana getiren karaciğerin verilmesi değil, bunun miktarı ve süresidir.
Karaciğer zengin bir A vitamini kaynağıdır. A vitamini, normalde diğer canlılar tarafından direkt olarak vitamin formunda dışarıdan alınmasa bile, pro-vitamin A’yı bağırsaklarda dönüştürüp, kullanılabilecek hale başarıyla getirilebilir. Karoten maddelerinin(pro-vitamin A şeklinde adlandırılırlar), parçalanmasıyla A vitamini meydana gelir. Fakat kediler bunu yapacak enzime sahip değildir ve dışarıdan gıdalarla hazır olarak almaları gerekir.
İhtiyacımız olan şeyleri kararında almazsak, en az onların yokluğunda çıkabilecek rahatsızlıklar kadar tehlikeli sonuçlarla karşılaşırız.
A vitaminin bolca bulunduğu başlıca kaynak karaciğerdir. Morina balığı yağı, özellikle A vitamini besin takviyelerinde sıklıkla bulunur. Bu sebeple bilinçsizce kullanılan A vitamini preperatları, A vitamini zehirlenmesine yol açabilir.
A vitamini zehirlenmesi (hipervitaminozis A - A vitamini fazlalığı), kronik veya akut olarak ortaya çıkar. Akut zehirlenmede çoğunlukla, kullanılan ek gıda maddelerinin tek seferde çok miktarda alınması sonucu meydana gelir. Böyle bir olay şekillendiğinde acil olarak bir veteriner kliniğine başvurulmalıdır. Kronik olan zehirlenmeler ise, haftalardan aylara değişen süre boyunca devamlı karaciğer ile beslenen kedilerde ortaya çıkmaktadır.
Vücutta ne yapar?
A vitamini, esansiyel bir vitamindir ve deri sağlığından, görme işlevine; immun sistemin desteklenmesinden, antioksidan özelliğine kadar oldukça geniş çaplı bir önemi vardır. Fakat fazla alınımında vücut bunu dengeleyemez ve çeşitli sinyaller vererek rahatsızlığını ortaya koyar.
Kusma, ishal, derinin kuruması, letharji(halsizlik), iştah azalması, zayıflama, taşkın bir kemik gelişimi ve bunun sonucunda ağrılı ve sınırlı hareket etme kabiliyeti ortaya çıkmaktadır. İlk önce boyun omurları bu anormal kemik üremelerinden etkilenir. Zaman ilerledikçe çeşitli eklem bölgelerinde de şekillenir ve sinirlere baskı yaptığı noktalarda ağrı ortaya çıkar.
Gebelikte A vitaminine aşırı miktarda maruz kalınması sonucu, yavruda yarık damak gelişimi gibi fetal anormaliteler meydana gelebilmektedir. Doğumun ardından, yavru kedilerin diş etlerinde inflamasyon ve şişlikler görülebilmektedir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Hastanın hikayesi çok önemlidir. Hasta yakınından özellikle diyet düzeniyle ilgili ayrıntılı bilgi istenir. Boyun, göğüs bölgelerinin radyografik görüntülerinde aşırı kemik üremeleri saptanır. Kedi, klinik olarak çok belirti göstermediğinde kan ve biyokimya profilleri genellikle normal çıkmaktadır. Fakat semptomlar ciddi bir biçimde şekillenmişse bu durum laboratuvar sonuçlarına yansır. Total lökosit sayısında (beyaz kan hücreleri), özellikle nötrofillerde artış şekillenir. Bununla beraber glikoz seviyesinde de yükselme görülebilir.
Tedavisi nedir?
Diyetin düzeltilmesiyle kandaki A vitaminin seviyeleri birkaç hafta içinde normale dönmeye başlar. Fakat A vitamini karaciğerde depolandığından, vücuttan tamamen uzaklaştırılması yılları alabilmektedir.
Akut zehirlenmelerde, veteriner hekiminiz zehirlenme protokolünü uygular ve kedinizin değerleri normale gelene dek destekleyici tedavi uygulanır.
Kedilerimizin sağlıkları için onları tek yönlü bir beslenmeden olabildiğince uzak tutmalı ve vücutlarının ihtiyacı olan her türlü besin maddesini yeterli miktarda alabilmelerine özen göstermeliyiz. Ciğere ne kadar içten bakarlarsa baksınlar, sağlıklarını daim kılabilmek için dengeli bir diyeti tercih etmelerine her zaman yardımcı olmalıyız.
KAYNAKLAR
ZS Polizopoulou et al. Hypervitaminosis A in the cat: a case report and review of the literature. Journal of Feline Medicine and Surgery (2005) 7, 363e368.
Vitamin A Toxicity in Cats, cathealth.com
Osman Küçük. Pratik Kedi ve Köpeklerde Beslenme- Beslenme Hastalıkları-2.baskı (2020). Verda Yayıncılık. s:252. ISBN:978-605-69659-5-1.
Tanju Ası. Tablolarla Biyokimya Cilt 2. Ankara-1999.
Grumpy Cat, 22 Eylül 2012'de Reddit'te paylaşılan fotoğrafın ardından internette fenomen ...
İngiltere'de evde bakılan kedilere mikroçip takılması ve sahibinin iletişim bilgilerinin ...
Köpeklerde Distemper (Köpek Gençlik) ,Parvo (Kanlı ishal), Hepatitis, Parainfluenza, ...
Kediler bizler gibi konuşamadıkları için sağlık durumları konusunda bilgi sahibi olabilmenin ...
Kedicilerin birçoğunu istemeden yaptıkları hatalar mevcuttur. Bilmeden kedinize karşı ...
“Kedi Sadece Miyav Demez” İnsanoğluna kediyi konuşturmak ve onun üzerinden anlatım ...
CHP'li Üsküdar Belediye Başkanı Sinem Dedetaş, sokak hayvanlarına yönelik yeni projelerini ...
Türk Tabipleri Birliği (TBB), TBMM'ye sunulan ve sokak hayvanlarına ötenazi yapılmasını ...
Kedilerde 'Rinit' olarak da bilinen tıkalı burun oldukça yaygın rastlanan bir ...
TVHB Merkez Konseyi kararı ile Antalya Veteriner Hekimleri Odası Başkanlığımız tarafından, ...
İnsanların ve onların evcil dostları olan kedilerin hasta olduktan sonra iyileştirilmelerinin ...
Ankara ve Van kedileri tüm dünyaca tanınan ve sevilen kedi ırklarıdır. Dünyada birçok insan ...
Yeni bir meslek doğdu! Pandemide evcil hayvanlar aylar boyu evlere kapanan insanların can simidi ...
Kayıp Balık Nemo'dan tanıdığımız Palyaço balıklarının şaşırtan özellikleri olduğunu ...
Evlenme baskısı altında olan Çinli gençler, yaşadıkları strese esprili bir şekilde ...
Kedilerin dili hakkında birçok şey biliyor ve okuyoruz. Ancak minik kedimizin dilinden ...
Tüm dünyada özellikle Avrupa ülkelerinde herkes tarafından bilinen Birman Kedisi, ilk ...
Singapur’da yürütülen bir araştırmada bilim insanları, evcil hayvan mamalarında nesli ...
Ankara Büyükşehir Belediyesi ve OHHAD işbirliği ile hayata geçirdiğimiz proje umarım bir ...
2015 yılında, Merlin adlı 13 yaşındaki bir kurtarma kedisi, Guinness Dünya Rekorları ...
Kedilerde ağrı, çeşitli hastalıklar, yaralanmalar, travmalardan veya ameliyat, tıbbi tedavi ...
Hamilelik süresi 57 ile 67 gün arasında değişiklik gösteren kedilerin, hamile kalma yaşı ...
Köfte, koca göbeğini sağa sola savurarak yanıma koştu. Islak mamanın poşetinin ...
Osmaniye’de kontrollü olarak yıkılan bir binanın enkazından 5 günlük bir yavru kedi ...
Mantis Karidesleri (Stomatopoda takımı) üyeleri, avlarını yakalamak için attıkları ...
Sokak hayvanlarıyla ilgili düzenleme 'Ötenazi' tartışmalarının gölgesinde bu sabah ...
Kediler tuvalet alışkanlıkları konusunda oldukça hassas ve özenli canlılar oldukları için ...
İzmit Belediyesi Halkla İlişkiler Müdürlüğü bünyesindeki Çınar Halk Masa personeli, ...
Her zaman söyleriz; bir kap su, bir kap mama hayat kurtarır. Bu bilincin artıyor olması ile ...
Kediler için akan su güven verir. Akan taze suyu, minik dostlarımız lıkır lıkır içerler. ...
“Aç kediye çörek attım. Öyle hırsla baktı ve yedi ki: Başka var mı diye döndü ve ...
Kamuoyunda 'katliam yasası' olarak bilinen sokak hayvanlarıyla ilgili kanun teklifinin Meclis ...
Kediniz kum kabını kullanmayı reddediyor ya da yüksek sesle miyavlayıp koltukları mı ...