Ankara'da Sokak Hayvanları Ona Emanet - Işın Selin

Ankara Büyükşehir Belediyesi Veteriner İşleri Şube Müdürü Mustafa Şener:
‘’Bir öğün yemeğini paylaşsa insanlar, sorun ortadan kalkar. Onların da can taşıdığını unutmamalıyız’’

Ankara Büyükşehir Belediyesi Veteriner İşleri Şube Müdürü Mustafa Şener sokak hayvanlarına yönelik yaptıkları ve yapacakları tüm faaliyetleri anlattı. Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından birçok yeni faaliyet yapılacağını duyuran Şener, kendisi hakkında soruları yanıtlarken merak edilen hayvan mezarlığından, kısırlaştırma operasyonlarına kadar tüm soruları da cevapladı.

Mustafa Şener kimdir? Biraz kendinizden bahseder misiniz?

İsmim Mustafa Şener. Ankara Büyükşehir Belediyesi Veteriner İşleri Şube Müdürlüğü görevini yürütmekteyim. Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü mezunuyum.

Hayvanları sevdiğinizi biliyoruz, bu hep içinizde var olan bir duygu muydu?

Ben1986 Yozgat’ın Çekerek ilçesi Kayalar Köyü’nde doğdum. Doğduğumdan beri hayvanlarla iç içeyim. Haliyle hem büyükbaş hem küçükbaş ve pet grubundan hayvanlarımız oldu. Onlar hastalandığında bizde üzüldük, onlar yemek yemediğinde neden yemek yemediklerini merak edip bizler de araştırmacı olduk. Hayvanlara nasıl fayda sağlayabilirim diye bir araştırma içinde oldum ve bunun sonucunda yine hayvanlarla ilgili olan bir bölümü tamamladım. Şu anki görevim icabıyla da Ankara’daki sokak hayvanlarına yönelik hizmet vermeye gayret gösteriyoruz. Yani şunu söyleyebilirim ki hayvan sevgim doğuştan geliyor.

Hayatınızı paylaştığınız evcil hayvanınız var mı?

Evet, bir köpeğim var ismi Tripod. Bir ayağı olmadığı için ismini Tripod koydum. Şu anda sağlık sorunları nedeniyle evde değil. Bakımının takibini yapıyorum.

Mesleğiniz veteriner hekimliği değil ancak Ankara Büyükşehir Belediyesi’nde Veteriner İşleri Müdürlüğü yapıyorsunuz. Bu konuda hiç eleştiri aldınız mı?

Tabi ki dönem dönem eleştiri alıyorum. Özellikle ilk şube müdürlüğüne başladığım süreçte hem veteriner hekim camiasından hem de vatandaşlardan okuduğum bölüm zootekni olsa da diplomamda ziraat mühendisi yazdığı için, bir ziraat mühendisinin bu görevi üstlenmesiyle alakalı eleştiri aldım. Ancak meslekten uzak bir insan değilim. Veteriner Sağlık Teknikerliği Bölümünü, Selçuk Üniversitesi Karapınar Meslek Yüksekokulu’nda bölüm birincisi olarak bitirdim. Hayvan Anatomisi ve Fizyolojisi, Mikrobiyoloji, Üreme ve Doğum Bilgisi, Parazitoloji, Hayvan Islahı, İç ve Dış Hastalıklar gibi temel eğitimi orada aldım. Dikey geçiş sınavı ile Veterinerlik Fakültesi’ne geçtim ama aynı sırada memuriyetim de oldu. İkisi bir arada olmayınca memuriyeti seçtim. Daha sonrasında YÖK affı geldi ve ben tercihimi zootekni bölümünden yana kaydımı yaptırdım. Ziraat mühendisliğini Fakülte üçüncüsü olarak bitirdikten sonra, yine Selçuk Üniversitesi’nde Hayvan Besleme ve Yemler Bilgisi’nde yüksek lisansımı tamamladım.
Ankara Büyükşehir Belediyesi Veteriner İşleri Şube Müdürlüğü hizmet koluna bakıldığında çoğu faaliyetlerimiz sokak hayvanları hizmetine yönelik olsa da, mücadele anlamında Ankara genelinde sivrisinek, karasinek, kronomid, fare, bit, pire, kene ve haşere grubunun da yer aldığı bir vektörel mücadele bulunmaktadır. Bunun dışında, mezbaha faaliyetlerinin yürütüldüğü, hayvansal ürünlerin kontrol altında tutulduğu, kanatlı grubun özellikle yumurta ve broyler kesimlerin ruhsatlandırıldığı Ankara toptancı haline gelen su ürünlerinin kontrol edildiği bir denetim mekanizması bulunmaktadır. Bunun dışında içeride belli görev tanımlarının yer aldığı hizmet kollarımız var.
Son olarak konuyla alakalı şunu söyleyebilirim; Veteriner İşleri Şube Müdürlüğünün görevi, veterinerlik işlerinin idari işleyişine hakim olmasıdır.

Sanırım yaptığınız güzel işleri görünce, vatandaşlarında desteği sizinle...

İsmi Veteriner İşleri Şube Müdürlüğü olsa da, bu şube müdürlüğü sadece bir meslek grubundan ziyade bu işi diğer meslek gruplarının da yapabileceğinin ispatını 7 Kasım 2019’dan şuan bulunmuş olduğumuz tarihe kadar icraat olarak gösterdiğimi vatandaşların yaklaşımlarından da gördüm.
Veteriner hekimi değil ziraat mühendisi diyenlere şunu söylemek istiyorum, insanların özellikle bu görevi yapacak olan kişinin hayvanları sevmesi gerekiyor. Aynı zamanda işini sevmesi gerekiyor. Mesai mefhumu olması gerekiyor. Ben buna, gece saatlerini hatta hafta sonu tatillerini dahil ediyorum. Çünkü bizim işimiz canlarla. Can ile ilgilendiğimiz içinde onlar her gün acıkıyor, hasta olabiliyor, herhangi bir anormal durumla karşılaşabiliyoruz. Bu sebeple hekim olmasam da mesleğin idari kısmını iyi yönettiğimi söyleyebilirim.
Şu anda çalışmış olduğum 36 veteriner hekim mesai arkadaşım var. Hiçbir zaman hayvan sağlığı ve tedavisi konusunda görüş beyan etmedim, her zaman hekim arkadaşlarımıza güvenerek onlara, durumla ilgili tabloyu sorup, vatandaşlarımızı bu şekilde bilgilendirdim.

Ankara Belediyesi Veteriner İşleri Müdürlüğü olarak şimdiye kadar sokak hayvanları için hangi faaliyetlerde bulundunuz?

7 Kasım 2019 tarihinden bu yana ben Veteriner İşleri Şube Müdürlüğü görevini yürütüyorum. Özellikle sokak hayvanları için çalışıyoruz. Hayvanları Koruma Kanunu gereği olarak elimizdeki en büyük çalışma alanımız kısırlaştırma faaliyetleri. 6 bin 900 olan kısırlaştırma faaliyetlerini, iki ayda biraz daha özveri göstererek 9 bin 82 kısırlaştırma olarak yılı tamamladık. Kısırlaştırma faaliyeti için uzman bir ekip, araç, yakalamak için ekipman gerekli oluyor. Bunları tamamladık ve personel eğitimini gerçekleştirdik. En önemlisi şu ki, hayvanı anesteziye aldığımızda 72 saat bekletiyoruz. Operasyon öncesi sürece tabi tutuyoruz. Kısırlaştırma ve kısırlaştırma sonrasında da postoperatif yani operasyon sonrası süreç olarak minimum 5 gün hayvanda göstereceği duruma göre bu süreç uzayabiliyor. Süreci tamamladığımızda ortalama bir sokak hayvanı için özellikle köpeklerde kısırlaştırma yaygın yaptığımız için köpekler için diyebiliriz, 8- 12 gün arasındaki süreçte biz misafir ediyoruz. Bu sebeple bize acil bir tesis gerekli olduğunu fark ettik. Hızlı bir şekilde projelendirme safhalarına başladık. Gerek şu an faaliyette bulunan Sincan’daki birimimize ek postoperatif alanlar eklemek, gerekse de Ankara Gölbaşı’nda bulunan Gölbaşı Bakım Evinde Belediyemiz tarafından beslenme ve bakımlarını üstlenmiş olduğumuz millet bahçesi inşasının göbeğinde kalan, Oranında bir taşınması söz konusu olacağı için Çankaya Karataş bölgesinde ormanlık 93 bin metrekare alanın tahsisini tamamlayarak projelendirilmesine başladık. Şu anda yapımına devam ediliyor ve yaklaşık 58 bin metrekarelik bir kapalı alan olacak ve 6 bin sokak hayvanının aynı anda tedavi görebileceği dev bir tesis olacak. Orayla ilgili projelerin safhalarını 2020 yılında tamamladık.
Ankara’da ilk defa ‘Kedi Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi’ projesine başladık. İlk ihalemizi 12 Şubat 2020 tarihinde gerçekleştirdik. Mart ayı itibariyle pandemi sürecinin başlaması bir anda bizi farklı bir kulvara savurdu. Sokak hayvanları kısırlaştırma konusunda hiçbir şekilde geri adım atmadan elimizdeki mevcut imkanlar doğrultusunda sadece 30 personel artışı ile aynen devam ettik ve 2020 yılı sonunda 10 bin 362 adet kısırlaştırma işlemi gerçekleştirdik. Ankara Büyükşehir Belediyesi ilk defa 5 haneli rakamları gördü. Kısırlaştırma verilerimizin yüzde 65’lik oranı köpeğe tekabül ediyor. Bu da ciddi bir rakam. 2020 yılının Ağustos ayı itibariyle tekrar ihale işlerinin başlamasıyla ilk etapta Çankaya Karataş’ta yapacağımız geçici 6 bin kapasiteli geçici ‘Hayvan Bakım Evi ve Rehabilitasyon Merkezi’nin inşası için 16 Eylül 2020 tarihinde ihale gerçekleştirildi. Bu yıl sonu veya 2022 başında bize teslim edilmesi bekliyoruz.
Biz, Ankara Büyükşehir Belediyesi olarak tesisleşmesi konusunda 1,5 yılda ciddi adımlar attık. İşte Çankaya Karataş. Sincan’da 700 kapasiteli köpek postoperatif, preopotif alanı. 400 kapasiteli Kedi Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi. Son bir yılda 50 personel artışı gerçekleştirdik. 14 olan araç sayımızı 22’ye çıkarttık. Pandeminin ilk başladığı 11 Mart 2020 tarihinden 31 Aralık 2020’ye kadar 743 ton, Ankara genelinde besin desteği sağladık. Şu anda da aynı şekilde sokak hayvanlarına destek olmaya devam ediyoruz.
Ankara’da şöyle bir ihtiyaç da vardı, trafik kazası geçirmiş, cinsel istismara maruz kalmış, bir başka hayvan tarafından kavga sonucunda yaralanmış ortopedik veya travmatik olaylarla ilgili ciddi bir adım attık sadece 2020 yılında 8 bin 300 tane sokak hayvanını bu şekilde vakalı bulundukları bölgeden aldık ve 2 bin 700’e yakınını iyileştirdik ve tekrardan almış olduğumuz bölgeye bıraktık. Ankara’da kısırlaştırma konusunda dokunamadığımız sadece iki ilçe var. Birisi Şereflikoçhisar, diğeri Evren. Birisi merkeze 174 kilometre, diğeri 156 kilometre. Uzak bu iki ilçemiz haricinde tüm ilçelerde kısırlaştırma faaliyeti gerçekleştirdik. 2021 ilk 6 ayda 8000 adet sokak hayvanını kısırlaştırdık Bu seneki hedefimiz minimum 20 bin kısırlaştırma işlemi gerçekleştirmek. Ağustos ayı itibariyle Şereflikoçhisar ve Evren İlçelerinde de faaliyetimize başlayacağız.
Ankara Büyükşehir Belediyesi olarak bu hizmetlerimizi halka duyurmak, telefon ve yazışma trafiğini kesmek adına online bilgi verme sistemine dönmeye de gayret gösteriyoruz.1 Temmuz itibariyle ilk etapta sahiplendirme ve yaralı hayvan takip sistemi Şu anda www.ankara.bel.tr belediyemizin resmi internet adresi üzerinden e-pati uygulamasına giriş sağlandığında gerekli bilgilere ulaşacaklar.Değerli Ankaralılar kısa zamanda yine online olacak tarih ve saat seçerek kısırlaştırma randevusu oluşturabilecekler.
Ülkemizde sıfır atık projesine destek vermek için mamaya maddi anlamda daha fazla bağımlılığı azaltmak için, Sincan’da bir kompost üretim tesisi üzerinde yoğunlaştık. Tesisin inşası bitti, yaklaşık 100 metrekarelik bir alan. Kamu kurumlarından topladığımız günlük yaklaşık 2,5 tona yakın bir gıda var. Bu gıdadan da farklı 4-5 ekipman vasıtası ile ayrıştırılıp, katı forma getirilmiş kompost birleşik yapacağız. Şu anda hayvanlarımıza yediriyoruz ve severek yiyorlar.

Tüm bu yaptığınız faaliyetlerin yanında hayvanseverlere, yeni bir haber var mı?

Ankara’da bir hayvan mezarlığı ihtiyacı var. Pursaklar ilçesine bağlı Karacaören bölgesinde 25 bin metrekarelik alanda tahsisini tamamladık. İmardan geçtikten sonra Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı tarafından hayvanseverlerin, hayvan mezarlığı ihtiyacı karşılanmış olacak. Hayvanların gömüldüğü yerlere, onların isimlerini, sahiplerini, doğum ve ölüm tarihleri bir plaket şeklinde çakılacağı bir anı duvarı düşünüyoruz.

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mahsur Yavaş’ın sokak hayvanlarına yaklaşımı nasıl?

Başkanımızın özellikle sokaktaki dostlarımız konusundaki sosyal medyadaki paylaşımlarını dikkate aldığınızda, sloganı “Başkentte Her Can Değerlidir”. Başkanımız bu sloganda olduğu gibi her canlıyı önemsiyor ve kanuni ve yasal çerçevede çalışmalar yürütmemizi istiyor.Bizim bugüne kadar başkanımıza götürmüş olduğumuz sokak hayvanları ile ilgili herhangi bir projeden, hiçbir zaman olumsuz bir geri dönüş görmedik. Başkanımız her zaman onlarında bir can taşıdığını belirtiyor ve ne yapmamız gerekiyorsa, onu yapmamız yönünde bize talimatlar veriyor. Özellikle pandemi sürecinde başlayan tamamen kapanmanın yaşandığı süreçte, sokak hayvanları lokanta, restoranların da kapanmasıyla gıda bulamadılar. Başkanımız bize onların mağdur kalmaması yönünde talimat verdi. Başkanımız sadece sokak hayvanları değil başkentte kimsenin aç uyumamasından yana. Bu sebeple bize tam destek oluyor kanuni çerçevede öneri ve projeyi götürdüğümüzde her türlü desteği sağlıyor.

Yani tam kapanma döneminde de faaliyetlerinize devam ettiniz.

Evet biz Ankara Büyükşehir Belediyesi olarak, tam kapanma veya hayatın normal akışındaki tüm süreçlerde 7/24 çalıştık.

Geleceğe yönelik sokak hayvanları için neler planlıyorsunuz?

İlk önce Temmuz ayı içerisinde çıkacak olan yeni Hayvan Hakları Yasasını bekliyoruz. Biz şu an mevcut 2004’de çıkan yasa kapsamında çalışıyoruz. Bize o kanunun vermiş olduğu en büyük yetki kısırlaştırma ve biz kısırlaştırma sayısını arttırmak için gerek belediyemizin öz kaynakları ölçüsünde, gerek kurumumuzun paydaşı olan diğer derneklerle, odalarla nasıl bu soruna daha kalıcı ve hızlı çözüm üretmenin peşindeyiz. Şu anda da hali hazırda yürütmeye çalıştığımız güzel bir projemiz var. Yakında bunu tüm Türkiye öğrenecek. Ankara’da başlayıp tüm Türkiye’de örnek olunacak. Ankara’da kısa vadede planımız Ankara’daki popülasyonun kontrol altına alınması. Şu anda sokak hayvanları ile ilgili net bir rakam yok. Başkanımızın da göreve geldikten sonra yayınlamış olduğu stratejik planında belediyenin yapacağı bütün faaliyetlerde konunun paydaşı olan dernekler, odalar, STK’lar, kurumlar, kuruluşlar ve vatandaşlarla işbirliği içinde çalışacağımızın altını çizmişti. Biz Ankara Büyükşehir Belediyesi olarak bütün çalışmalarımızı sahada, konumuzun paydaşlarıyla beraber yürütüyoruz. Kısırlaştırma faaliyetini bir seferberlik haline getirip işin içerisine Ankara Veteriner Hekimler Odasını, Nisan ayında kurulan Özel Hayvan Hastaneleri Derneğini de entegre etmeye çalışıyoruz. Hedefimiz maksimum sayıda kısırlaştırma gerçekleştirmek.

Son olarak Kedici Dergisi okurlarına iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?

Hayvanseverlere ve tüm okurlara, sahiplenme bu işin en önemli kısmı.. Biz her gittiğimiz platformda sahiplenmenin önemini söylüyoruz. Bizimde ilk online hizmetimiz sahiplendirme ile başladı. Hayvan sahiplenmeye herkesi teşvik edelim. Dünya’da sahipsiz hayvan diye bir kavram yok. Sahiplenmeyi maksimum seviyeye çıkarmalıyız. Belli kriterlerle yapıldığında Ankara’da sahipsiz hayvan diye bir kavram kalmaz. Bir öğün yemeğini insanlar paylaşsa, sorun ortadan kalkar. Onlarında can taşıdığını unutmamalıyız.