YENİLER >

Gezgin Kediler - Alp Akoğlu

Sokakta serbestçe gezinebilen kedilerin gözler üzerlerinde değilken ne yaptıklarını merak eden araştırmacılar bunun için iki yıl süren bir çalışma yapmışlar. Bunun için kentlerde, banliyölerde ve kırsal ortamlarda yaşayan sahipli ve sahipsiz toplam 42 yetişkin kedinin her adımını izlemişler.

ABD Illinois’de yapılan bu araştırmada kedilere radyo vericileri takılmış. Ancak bu vericiler sadece konum belirlemeye yarayan basit vericiler değil. Üzerlerinde bulunan titreşim algılayıcılar sayesinde kedilerin her hareketi belgelenmiş. Araştırmanın sonunda beklendiği gibi sahipsiz kedilerin daha geniş bir alanda etkin oldukları ortaya çıkmış. Ancak bazı sahipli kedilerin de evden ne kadar uzaklaştığını gören araştırmacılar buna şaşırmış.

Örneğin sahipli erkek kedilerden birinin gezindiği alanın 547 hektar (1 hektar 10 dönüm, yani 10.000 metrekaredir) olduğu belirlenmiş. Araştırmacılar bu kedinin hemen her türlü ortamda rahatça gezindiğini görmüş. Bölgedeki hemen her sokakta dolaşmış, parklara, tarlalara girmiş, hatta bir beyzbol maçı sırasında sahada olduğu belirlenmiş. Özellikle bazı bölgelerdeki tilki ve koyot gibi yabani hayvanların saldırısından nasıl korunduğuysa bir muamma.

Sahipli kedilerin dolaştıkları ortalama alanın büyüklüğüyse yaklaşık 2 hektar. Bu görece küçük bir alan, ancak yine de özellikle kent merkezinde bu kadar alana birçok ev, bahçe ve sokak sığıyor. Çoğu kedi sahibi kedilerinin nerelerde dolaştıklarını gördüklerinde çok şaşırmış. Araştırmanın ilginç sonuçlarından biri de sahipli kedilerin zamanlarının % 97’sini uyuyarak, dinlenerek ya da küçük hareketlerle geçirdikleri gerçeği. Yani bu kediler zamanlarının yalnızca % 3’ünde belirgin biçimde hareketliler. Sahipsiz kedilerdeyse bu oran % 14. Ne de olsa yaşamak için avlanmak zorundalar. Sahipsiz kedilerde bu oran kış aylarında artıyor. Çünkü yiyecek bulmak zorlaşıyor. Ayrıca vücut sıcaklıklarını korumak için daha fazla yiyeceğe gereksinim duyuyorlar.

Kedilerin ne tür bölgeleri tercih ettiğine gelirsek: Bekleneceği gibi sahipli kediler genelde insanların bulunduğu bölgelerde geziniyorlar. Sahipsiz kedilerin davranışlarıysa mevsimsel olarak değişim gösteriyor. Kış aylarında insanlarla iç içe yaşamayı tercih ederken yaz aylarında çoğunlukla kırlık alanları tercih ediyorlar. Ancak onlar da hiçbir zaman insanların bulunduğu bölgelerden fazla uzaklaşmıyorlar. Çalışmada, sahipli ya da sahipsiz kedilerin büyük çoğunluğunun insanlarla arasında en fazla 300 metre gibi bir mesafe olduğu belirlenmiş. Buradan sahipli ya da sahipsiz olsun, evcil kedilerin insanlara çeşitli nedenlerle ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.

Araştırmadan sahipsiz kedilerin sahipli kedilere pek de iyi davranmadığı sonucu da çıkmış. Örneğin sahipsiz kedilerden biri sahipli kedilerden birinin her sabah evinden çıkmasını bekleyip onu bahçesinden dışarı kovalıyormuş. Bu konuda yapılmış daha önceki bir çalışmada evcil kedilerin ölüm nedenleri olarak başka kediler ve hastalıklar ilk sırada yer alıyor. Sahipsiz kedilerden ya da diğer yabani hayvanlardan kedilere çeşitli hastalıklar bulaşabiliyor. Neyse ki bu hastalıkların önemli bir bölümü kedilerin aşılanmasıyla büyük ölçüde önlenebiliyor.

Araştırmacılar daha önceki birçok çalışmada da vurgulanan bir gerçeği tekrar dile getiriyor: Serbest bırakılan evcil kediler doğal yaşama yabani kedilerden daha fazla zarar veriyor.

Yabani kedilerin yaşam alanı geniş olduğundan belli bir alana etkileri küçük. Oysa serbest bırakılan evcil kediler evlerinin çevresindeki bölgedeki yaban yaşamında zarar veriyor. Öyle ki zaman zaman “işgalci tür” olarak kabul ediliyorlar.

 

24/03/2021