YENİLER >

Kedilerde Yabancı Cisim Yeme Problemi - Pelin Esra Bölükbaşı

Hayatını evcil dostlarıyla paylaşanlarımızın zaman zaman karşılaştığı bir davranış bozukluğu olan pika sendromu; yiyecek olmayan maddelerin yenmesi olarak tanımlanır. Bu durum genellikle psikolojik sebeplere dayansa da nadiren fizyolojik sebeplerle de ortaya çıkabilir. Basit ve önemsiz bir durum gibi gözükse de hiç istenmeyen sonuçlar doğurabilir.

PİKA kelime olarak Latince saksağan(pica pica)dan gelir. Saksağanlar aklınıza gelebilecek her şeyi yemek için yuvalarına taşır ve kedilerde sıklıkla karşımıza çıkan pika, tıpkı saksağanlar gibi hemen her şeyi kemirme ve emme gibi alışkanlıklar gösterir. Özellikle yün, plastik, boncuk, elektrik kabloları ve süs bitkileri yeme eğilimi gösterirler.

Hiçbir besin değeri olmayan bu maddeler neden kediler için caziptir?

Maalesef, bu soruya verebileceğimiz kesin bir cevabımız yok; çünkü kediden kediye değişen birçok farklı nedeni olan bu sendrom genellikle beslenme yetersizlikleri, medikal problemler, genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve psikolojik sebeplerden karşımıza çıkabilir. Yavru kedilerin bağırsak hareketleri düzene girene kadar annesinin idrar ve dışkı yaptırması ya da annelerin dışkılarını yemesi büyüyünce öğrenilmiş davranış olarak kalabilir. Vitamin ve mineral eksikliklerinde bu durum ortaya çıkabilir. Bazı kedilerin kumunu yeme isteğinin sebeplerinden biri de anemi olabilir. Kedilerin çim yemesi normal görünse de bazen beslenmesinde bir şeyler kaçırdığımızı aklımıza getirebilir. Psikolojik sebepler içerisinde; yaşam alanı uyuşmazlığı, sahip uyuşmazlığı, çiftleşme isteğine bağlı stres faktörleri olabilir.

Gün boyu evde yalnız kalmış, canı sıkılmış bir kedi kendini oyalamak için çeşitli aktiviteler bulabilir. En sevdiğiniz yün kazağınızı parçalamak, internet kablonuzu kopararak hayatınızı zorlaştırmak gibi...

Bunların dışında bazen gözümüzden kaçan medikal problemler de bu sendroma sebep olabilir, mesela anormal (CCK) kolesistokinin hormon mekanizması bozuklukları, bazı kedilerde hipertirodizmin iştah artışına sebep olması, immun sistem hastalıklarının neden olduğu anemiler ve pankreas hastalıkları, feLV (Feline Leukamia Virus) FIV (Feline İmmunodeficiency Virus) vb... Siyam, birman ve oriental ırklar genetik olarak pikaya yatkındır. İngiltere'de kumaş yiyen 152 kedide yapılan bir araştırma %55 siyam, %28 birman, %6 oriental ve %11 diğer ırklar olarak sonuç vermiştir. Bu durum bize siyam ve birman ırklarında diğer ırklara göre genetik yatkınlık olduğunu gösterir.

Basit gibi gözüken ama altında farklı nedenler bulunan pika bazen tahmin edemediğiniz kadar tehlikeli olabilir. İlk başta çok önemli gibi durmasa da müdahale edilmediği takdirde kötü sonuçlar doğurabilir. Eğer kediniz basit emme refleksi gösteriyorsa korkulacak bir şey olmayabilir; ama parçalama, çiğneme gibi davranışlar sergiliyorsa bu tehlikeli olabilir.

Kesici ve sivri cisimler ağız içinde başlayarak yemek borusu, mide-bağırsak sistemi yolunda tahribat yapabilir. Hiçbir besin değeri olmadığı gibi sindirilme özelliği de olmayan bu maddeler mide-bağırsak sisteminde geçişi engelleyerek tıkanmalara sebep olur ve bu evreden sonra maalesef tek çözümü cerrahi müdahaledir. İlk başta çok masum duran çim yeme içgüdüleri, özellikle evde yaşayan kedilerimiz için süs bitkilerini hedef alarak başlar ve birçoğumuzun evinde severek baktığı lale, zambak, kasımpatı gibi zehirli olan bitkiler mide-bağırsak hassasiyetine sebep olur.

Peki biz kediciler bununla nasıl başa çıkabiliriz?

Maalesef, belirli bir tedavisi yoktur. Öncelikli olarak altta yatan neden tespit edilmeli mesela bazen kum yeme hipertroidin habercisi olabilir. Böyle bir durumda ilaç tedavisi, cerrahi müdahale ya da radyoterapiden yararlanılabilir.

Eğer ki problem psikolojik ise o zaman farklı yöntemlere başvurabiliriz; mesela onu meşgul edin!

Eğer canı sıkılmazsa kendini meşgul etmek için yabacı cisimleri yeme gibi davranışlara ihtiyacı kalmaz. Bu yüzden günün belirli saatlerini ona ayırarak onunla beraber daha fazla vakit geçirerek ya da evin bazı yerlerini ona oyun alanı tahsis ederek oyalayabilirsiniz.

Onu rahatlatın!

Stres altında bulunan kediler kendilerini rahatlatmak için değişik tavırlar sergileyecektir. Eğer evinize gelen misafir veya yeni bir düzen onun alışık olduğu bazı şeyleri değiştirmesini gerektiriyorsa, bu süreci onun için mümkün olduğunca kolaylaştırmaya veya tanıdık hale getirmeye çalışın.

Onu tiksindirin!

Eğer ki bir eşyayı ondan korumayı düşünüyorsanız üzerine sirkeli su, acı sos veya veteriner kliniklerinden temin edebileceğiniz kötü tatları olan spreyleri kullanabilirsiniz. Korumak istediğiniz eşya bu kokuları kullanmanıza imkân vermiyorsa, o zaman oda kokusu, parfüm veya kolonya gibi keskin kokulu ürünleri de deneyebilirsiniz fakat bu yöntemin dezavantajı kedinizde alerjik reaksiyona sebep olabilir.

Takviye gıdalar kullanın

Bazı araştırmacılar kedilerin mamalarına koyun yününden elde edilen bir yağ olan lanolin veya bazı lifli gıdalar eklenildiğinde bu soruna çözüm olabileceğini savunuyorlar fakat henüz kanıtlanmış bir yöntem olmamakla beraber lanolinin zararları bilinmemektedir. Veteriner hekiminize danışarak gerekirse içerisinde daha fazla mineral olan mamalar tercih edebilirsiniz.

Eğer gerekliyse çiğneyebileceği daha sağlıklı eşyalar bulmaya çalışın, mesela bahçenizin özel bir bölümünde yetiştirdiğiniz zararsız otlarla onu meşgul edebilirsiniz. Ayrıca porsiyonları azaltarak öğün sayısını artırdığınızda ya da bir şeyleri parçalamak için hamle yaptığında onu yemek yemeğe teşvik etmeniz de bir çözüm olabilir.

UNUTMAYINIZ!

Kedilerin davranışlarını yakından takip etmek olabilecek sağlık sorunlarına erken müdahale için vazgeçilmezdir. Zira kediler hasta olduklarında ve kendilerini kötü hissettiklerinde bazı rutin dışı davranışlar sergileyerek bunu belli eder. Yani kedilerimizin sergilediği rutin dışı davranışları ciddiye almamız ve gerekirse veteriner hekimimize başvurarak bu davranışların altında yatan nedeni bulmamız gerekir.