YENİLER >

“Başkalarının İyiliği İçin Yaşama Arzusu”- Prof. Dr. Esat Orhon

Altruism - Diğerkâmlık - Özgecilik

Altruizm kavramı tüm dünya için neden önemli? Prof. Dr. Esat Orhon, bu kavramın bilinmesi, geliştirilmesi ve yayılması dünyayı ve hayatı kuşkusuz daha güzelleştirecektir diyor..

Bireyin herhangi bir çıkar gözetmeksizin, dışarıdan ödül beklemeden, hatta bazen kişisel bir bedel ödeyerek, kişinin diğer bireyler, veya toplumun iyiliği ve tüm diğer canlılar adına fedakârlıkta ve yardımda bulunmayı prensip edinen bir tutumdur.

Ayrıca, başka insanların ve tüm canlıların yararını da kendi yararı kadar gözetme ya da, diğer insanlara ve tüm canlılara maddi veya manevi kişisel çıkar gözetmeksizin yararlı olmaya çalışma ve bencillik karşıtı hareketlerde bulunma olarak da tanımlanır.

Bencilliğin (egoism) karşıt anlamlısıdır.

• Kendi gelişim gereksinimlerini bir kenara itip yalnızca başkalarının çıkarlarını sağlamaya çalışma anlamında değil,

• Başkalarını da kendisi kadar düşünme,

• Başkalarını da kendisi kadar sevme ya da,

• Başkalarının yararını da kendi yararı kadar gözetme anlamında kullanılır.

İlk olarak 1830 yılında Fransız filozof Auguste Comte tarafından ortaya atılan bir kavramdır.

“Başkalarının iyiliği için yaşama arzusu” olarak da tanımlanan bir ahlak görüşüdür.

Özgecilik Ne Değildir?

Özgeci davranışta fiili bir eylem olmalıdır. Yalnızca iyi niyet ve iyi düşünce özgeci davranış olarak kabul edilmez.

Özgeciliğin amacı bir başka canlının iyiliği ve onun durumunu iyileştirmektir. Kişi eğer bir davranışı kendi menfaati için yapıyor ve bundan dolayı başkası da etkilenip refahını arttırıyorsa bu bir özgeci davranış değildir.

Özgecilikte niyet, sonuçlara kıyasla daha önemlidir. İyi niyetle yapılmış bir eylem kötü bir sonuç doğurduysa bu özgeciliği azaltmamakta ve özgeci bir davranış olarak sayılmaktadır.

Özgeci davranış sergileyen bir birey kendi refahında az da olsa azalma riskini taşımaktadır ve bunun bilincinde olmalıdır. Kişi hem kendi, hem de başkasının refahını yükseltmeye çalışırsa bu bir özgeci davranış değildir, toplumsal sorumluluk kavramı olarak tanımlanır.

Özgecilik Nereden Kaynaklanır?

İki ana kaynağı vardır.

1. Küçük yaşta başlayan ve kişilik geliştirmesinde çok önemli etkisi olan Aile İçi Eğitim

2. Genetik alt yapı: OXTR, CD38, COMT, DRD4, DRD5, IGF2 ve GABRB2 genlerinin özgecilik için aday genler olduğu bulunmuştur.

3. Yukarıdaki her iki madde de geçerli olabilir. Bu genleri taşıyan bir aile, hem çocuklarına da bu genleri geçirecek, hem de kendi yaşam tarz ve görüşlerini çocuklarına da aşılayacaktır.

Altruizm’in Doğadaki Örnekleri

Hayvanların her ne kadar içgüdüsel davrandıkları düşünülse de, gerek sürü halinde ve gerekse bireysel yaşayan hayvanların, gerek diğer hemcinslerine ve gerekse diğer türlere yardım ettikleri sıkça görülür.

Ek dosyalarda görüleceği üzere, primatların birbirlerinden parazit ayıklamaları, kendi türünden olsun olmasın, zor durumda kalan bir diğer hayvana yardım etmeleri tipik örneklerdir.

İnsanlarda Altruizm Örnekleri

Yardım dernekleri ve sosyal destek toplulukları bunların güzel örnekleri olmakla birlikte, insana yakışan en güzel örnek Hayvanseverliktir.

Çünkü hayvanseverlikte, gerçek anlamda hiç bir geri dönüş beklemeksizin yardım etme dürtüsü vardır.

Altruizm – Diğerkamlık - Özgeciliğin ne olduğunun bilinmesi, geliştirilmesi ve yayılması dünyayı ve hayatı kuşkusuz daha güzelleştirecektir.

1. https://www.youtube.com/shorts/OPudKE1iLMw

2. https://www.youtube.com/watch?v=9tu6NUJUBTY

3. https://www.youtube.com/shorts/z0YYKBWqVNM

4. https://www.facebook.com/watch/?v=1959485467606515