YENİLER >

Kedinin Tarihsel Gelişimi - Dr. Tarkan Özçetin

Pseudaelurus’lar ayak uçlarıyla yürüyen ve keskin köpek dişlerine sahip olan ilk türlerdi. Kedigillerin en eski atasının Proailurus olduğu düşünülmektedir. Tüm Felidae familyasındaki kedilerin toplam kromozom sayıları 36 veya 38’dir (evcil kedinin 19 çift) Kılıç dişli kediler (Machairodontinae) ve kedilerin (Felinae) modern kedi ailesinin ilk üyeleri olduğu düşünülmektedir. Evcil kedinin atası kabul edilen yaban kedisinin yaklaşık kırktan fazla alt türü vardır, sadece çita ve kedi eğitilebilmiştir. Kedigillerin (Felidae) ilk ataları günümüzden 33,7–55 milyon yıl önce Eosen Devri’nde, Viverridae familyasından türemiştir. Kedigillere ait en eski fosiller (Oligosen Devri: 23.8-33.7 milyon yıl önce) Fransa’da bulunmuştur. Bu fosillerden yola çıkılarak kedigillerin en eski atasının Proailurus olduğu düşünülmektedir.

Yaklaşık 30 milyon yıl öncesinden günümüze kadar önemli bir evrimsel değişim göstermeyen Proailurus’u, günümüz ev kedisi boyutlarında, uzun kuyruklu, sivri dişli, pençeli bir avcı olarak tanımlayabiliriz. Bunlar Viverridae ailesiyle birçok özelliği paylaşırlar. Ortak olan özellikler arasında en önemlisi düztabanlıktır (yere düz basma); bu nedenle Viverridae ailesinin yarı kedi olduğu düşünülebilir. Yaklaşık 20 milyon yıl önce Proailurus’ların evrimi ile Pseudaelurus’lar gelişmiştir. Pseudaelurus’lar ayak uçlarıyla yürüyen ve keskin köpek dişlerine sahip olan ilk türlerdi. Vahşi kedilerle oldukça benzer özellik gösteren Pseudaelurus’tan iki büyük kol oluşmuştur: Kılıç dişli kediler (Machairodontinae) ve kediler (Felinae). Bunların modern kedi ailesinin ilk üyeleri olduğu düşünülmektedir.

İlk büyük kediler dünyanın birçok yerinde yaşamışlardır. Aslanlar sadece Afrika’da değil Avrupa’da, baştan başa güneydoğu Asya’da, Amerika’nın kuzeyi ve merkezinden, kuzeybatısının aşağısına kadar olan bölgelerde de yaşamışlardır. Leoparlar ve jaguarlar tüm batıda, Doğu Avrupa, Afrika, Asya, Java Adası’nda ve baştan başa Amerika’da yaşadılar. Aslan, vaşak ve leoparların ilk olarak Afrika’da ortaya çıktıkları sanılmaktadır. Jaguarlar, Avrasya ve Amerika’da ortaya çıkmışlardır. 2 milyon yıllık kaplan fosilleri Çin’de, çitaların en eski fosilleri Fransa’da, pumalarınki ise Kuzey Amerika’da bulunmuştur.

Kediler tarihsel gelişimlerinde çok fazla evrim geçirmemişlerdir. Tüm Felidae familyasındaki kedilerin toplam kromozom sayıları 36 veya 38’dir (evcil kedinin 19 çift). Değişimin çok farklı olduğu köpeklerin Canidae familyasında bu rakam 38 ile 78 arasında değişmektedir. Evcil kedinin atası olarak kabul edilen yaban kedisinin yaklaşık kırktan fazla alt türü vardır. Bugün hâlâ yabani yaşam sürmekte olan bu türlerden sadece çita ve kedi eğitilebilmiştir.

09/12/2021